Overslaan en naar de inhoud gaan
Top
Eerste verdieping
Europeanen in Amsterdam
Amsterdam in trek bij Polen

Dossier EuropaImmigranten uit Europa: hoeveel zijn het er waar wonen ze in Amsterdam? Worden het er meer na het wegvallen van Europese binnengrenzen? En hoe slagen ze erin een woonruimte te krijgen op deze krappe markt?
Statistieken en jonge immigranten vertellen erover.

Het verdwijnen van Europese binnengrenzen is nergens zo duidelijk te zien als in de kraakwereld. Na de Spaanse Basken hebben ook veel Poolse krakers in Amsterdam voet aan de grond gekregen nadat begin jaren negentig de visumplicht voor hen werd afgeschaft. Maar hoe zit het met de Europese immigranten op de reguliere woningmarkt?
Op 1 januari 2005 telde Amsterdam 743 duizend inwoners. Negen procent daarvan, oftewel 67 duizend mensen, is afkomstig uit een ander land van de EU. De spreiding over de stad (zie kaart) laat zien wat voor mensen het zijn. Anders dan bij niet-westerse immigranten gaat het vooral om middengroepen of nog beter gesitueerden. Ze wonen vooral in geliefde en duurdere buurten in het centrum, rond het Vondelpark en in Zuid. Ook Europese immigranten die het minder breed hebben, komen vaak in eerste instantie in het centrum terecht. Ze zijn aangewezen op de vrije sector en vinden daar snel iets dat overeenkomt met wat ze zoeken. Maar het huis is vaak duur, en daarom gaan ze vervolgens in een omgekeerde wooncarrière op zoek naar een huis dat beter bij hun budget past.

Van de Europeanen maken de inwoners van de ‘oude’ EU-landen, die in de jaren negentig opgingen in de Europese Unie, het leeuwendeel uit: ruim vijftigduizend mensen. Daarbinnen vormen de Europeanen uit de naaste buurlanden Groot-Brittannië en Duitsland weer de grootste groep. Van 1994 tot 2004 is het aandeel van de Europese immigranten in de Amsterdamse bevolking een half procentpunt gestegen van 8,4 naar 8,9 procent. Maar deze stijging kan nauwelijks worden toegeschreven aan de Europese eenwording van 1992. Het aantal immigranten uit de ‘oude’ EU-landen nam in die periode slechts met 650 personen toe. De stijging kwam vooral voor rekening van Oost-Europa, en dan vooral van landen die nu nog steeds geen deel uitmaken van de Europese Unie, zoals Bulgarije, Rusland, Roemenië en ex-Joegoslavië minus Slovenië. Hun aantal steeg tussen 1994 en 2004 van zesduizend naar 9,5 duizend. Het aantal mensen uit de tien landen die op 1 mei 2004 lid werden van de EU, zoals Polen, Tsjechië en de Baltische staten, nam tussen 1994 en 2004 veel minder spectaculair toe: met 237 naar ruim 4600. Van de immigranten uit die nieuwe EU-lidstaten is bijna de helft Pools.
Sommigen denken dat de laatste uitbreiding leidt tot een grote toeloop van met name Polen, met 38 miljoen inwoners de grootste nieuwkomer in de EU. Zeker tot mei 2006 gelden er nog beperkingen voor Polen om hier te kunnen werken. Ze moeten een werkvergunning aanvragen. Maar daarbij is een uitzondering gemaakt voor beroepskrachten waar Nederland behoefte aan heeft, bijvoorbeeld in het internationaal wegtransport, de binnenvaart en de zorg. Voor hen geldt een versnelde procedure bij het verstrekken van de vergunning. De van oorsprong Poolse socioloog Jacek Magala houdt er rekening mee dat straks ook Polen in andere beroepsgroepen die hier legaal aan de slag willen naar Nederland en Amsterdam komen. Volgens Magala in de eerste plaats als gevolg van het enorme loonverschil. Een Poolse werknemer verdient vaak maar een kwart van wat een Nederlandse krijgt. “Daarnaast zien veel mensen in het streng katholieke Polen Amsterdam als een baken van vrijheid”, aldus Magala.
Cijfers van de dienst Onderzoek en Statistiek geven een voorlopige bevestiging van het vermoeden dat Amsterdam nu in trek is bij Polen. In 2004, het jaar waarin het land lid werd van de EU, vestigden zich 326 Polen in Amsterdam. Het aantal Polen nam daarmee met ruim 15 procent toe tot 2456. Over de hele periode 1994-2004 bedroeg de stijging slechts 5 procent.

Ewa uit Polen
Ewa Biernacka (26) komt uit Polen en woont sinds twee maanden op een kamer op Uilenstede. Ze is aangesteld als aio (assistent-onderzoeker in opleiding) aan de Vrije Universiteit – een aanstelling die haar zeker de komende vijf jaar, totdat ze is gepromoveerd in de taalkunde, in Amsterdam of Amstelveen zal houden. Voordat ze naar Nederland kwam, heeft ze al naar kamers hier gezocht en contact gehad met makelaars. Het was toen nog onduidelijk of de universiteit haar onderdak zou bieden. Dat deed de VU dus wel. Nu is Biernacka toch verder aan het kijken; ze vindt de 450 euro huur voor haar kamer te veel als ze kijkt wat ze er voor krijgt. Ze kijkt nu in Amsterdam en Amstelveen naar kamers van rond de 250 euro of wat ze noemt een studio voor 450 à 500 euro.
Diliana uit Bulgarije
Diliana Deltcheva (29) uit Bulgarije woont sinds kort aan de Lauriergracht. Ze moest haar vorige woning uit, omdat het tweejarige contract afliep. “Het is een mooi appartement, maar daar betaal ik ook flink wat voor: bijna duizend euro. Het is een huur die expats (werknemers van buitenlandse bedrijven, jvdt) kunnen betalen, maar ik werk hier met een lokaal contract.” Om haar woonlasten terug te dringen is de analiste bij ING daarom naarstig op zoek naar een koophuis. Het zou de vierde verhuizing zijn sinds Deltcheva vijf jaar geleden als studente in Amsterdam een kamer betrok. Ze zoekt een tweekamerappartement van 55-60 vierkante meter binnen de Ring en heeft inmiddels al een twaalftal woningen bezichtigd. Deltcheva wil geen huis waar nog veel aan gedaan moet worden. Maar het blijkt lastig een betaalbare woning te vinden die helemaal af is.
Iwo uit Bulgarije
Iwo (35) uit Bulgarije wil niet met zijn achternaam in NUL20 en ook niet al te herkenbaar in beeld. “Je weet nooit wat er kan gebeuren”, zegt Iwo, die daklozenkranten verkoopt voor een Albert Heijn in de Pijp. Iwo kwam vier jaar geleden na wat omzwervingen in Amsterdam terecht. Hij heeft geen vast adres en woont meest bij vrienden, maar soms ook op een gewone kamer of in een jeugdherberg of –hotel, ofschoon dat wel erg veel geld kost. “Als je er genoeg tijd in steekt, vind je altijd wel wat.” Buiten slapen heeft hij al een tijd niet gedaan, maar soms zit er niets anders op. Op dit moment zit hij bij een Engelse vriend. Doordat hij hier illegaal is - Bulgarije wordt pas in 2007 lid van de Europese Unie - lukt het hem niet om hier permanente woonruimte of werk te krijgen. Toch wil hij voorlopig ook niet terug naar Bulgarije. Daar heeft hij genoeg van. En hij wil zich niet door regels laten leiden die bepalen wie illegaal is en wie niet.
Gerardo uit Italië
Gerardo Laudano (20) kwam een jaar geleden met twee vrienden uit Napels naar Amsterdam. “De stad fascineerde ons, door wat we er via de televisie en internet over te weten zijn gekomen.” Met name de ontspannen sfeer spreekt hem aan. Afgelopen jaar heeft hij op verscheidene adressen gewoond. Zijn laatste woning in de van Ostadestraat, die hij met de twee vrienden onderhuurde voor 700 euro per maand, moest hij uit, omdat de hoofdhuurster na een halfjaar terugkwam. Nu woont Gerardo deels in bij zijn vriendin en haar vader en broer. Via een bemiddelingsbureau zoekt hij een nieuwe woning, samen met twee andere Italiaanse vrienden. Ze zijn bereid voor de nieuwe woning ook rond de 700 euro neer te tellen. Gerardo werkt vijf lange dagen in de week als kok in een restaurant. Zijn vrienden werken ook in de horeca.

Johan van der Tol

Bronvermelding: alle gegevens zijn afkomstig van de
Dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam.