Van IJ-boulevard naar Piet Hein kade

September 1992. Doodstil luistert een bomvolle Koepelzaal naar het al twee uur durende betoog van architect Rem Koolhaas. Alle kopstukken uit de lokale politiek, ambtenarij, vastgoedsector, media en actievoerend Amsterdam zijn op de lezing van de grootmeester afgekomen. Zij willen horen hoe hij de impasse rond de herontwikkeling van de IJ-oevers gaat doorbreken. Al bijna tien jaar worden plannen gemaakt voor een renaissance van de stad aan het IJ. Maar tot dan toe is er niet veel meer gebouwd dan enkele kantoren en een lelijk hotel.
Het Amsterdam Waterfront is geboren, maar al krap vijf maanden later stort deze publiek-private onderneming met donderend geraas in elkaar. De financiële onderbouwing is niet solide en de rijksoverheid is niet van plan om het tekort te dekken. Maar zelfs nog voordat met het kabinet afspraken zijn gemaakt over het precieze bedrag dat Amsterdam wél kan krijgen voor nieuwe wegen en metroverbindingen, trekt ING zich uit de PPS terug. Inmiddels is duidelijk geworden dat grote financiële instellingen niet naar het IJ maar naar de Zuidas willen. De stad is terug bij af.
Maar zie. Veertien jaar later heeft de zuidelijke IJ-oever toch een totale metamorfose ondergaan. Nadat de kater van het AWF was verwerkt, koos de gemeente voor een pragmatischer aanpak. De oever werd opgedeeld in kleinere deelgebieden die door verschillende ontwikkelaars op verschillende manieren en met verschillende snelheden konden worden ontwikkeld. Een flink deel is daarvan inmiddels gerealiseerd, een ander deel nu in aanbouw en de Houthaven bevindt zich nog altijd in het planstadium. In deze NUL20 lopen we de woningprogramma’s door van west naar oost. We stellen vast dat aan de stad een enorm gedifferentieerd woningaanbod is en wordt toegevoegd: van sociale huurwoningen via woon/werkwoningen tot uiterst luxe huurwoningen en appartementen van 1,5 miljoen euro. Zeer divers, maar met één constante: hoogstedelijke bouw met dichte bouwvolumes. Voor groen is ook nauwelijks plaats, maar daar staat tegenover de nabijheid het oude centrum, het Centraal Station en – natuurlijk – de weidse uitblik over het IJ.

Fred van der Molen
Hoofdredacteur NUL20
fred@nul20.nl