Op de schop

Nieuw: Theo van Goghpark

Adriaan Geuze is oprichter van het Rotterdamse bureau West 8 urban design & landscape architecture b.v. en hoogleraar landschapsarchitectuur aan Harvard University. Hij kent Amsterdam heel goed. Niet alleen woonde hij lange tijd in Oud-West, Geuze is verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig ontwerp van de schiereilanden Borneo en Sporenburg in het Oostelijk Havengebied. Ook maakte hij het ontwerp voor de omvorming van Florapark en Volewijkspark tot het nieuwe Noorderpark.

In 2001 doken ze plotseling op: de ‘postzegelparkjes’. Kleine stukjes openbare ruimte, soms groen, dan weer bestraat, waar bewoners uit de buurt elkaar kunnen ontmoeten of op een bankje kunnen uitrusten van de stadse drukte. Uit een inventarisatie van de Dienst Ruimtelijke Ordening bleek dat in Amsterdam zeker 270 ‘vergeten’ plekken waren die met relatief weinig geld en inspanning tot een waardevol mini-parkje omgetoverd konden worden. Het stadsbestuur was enthousiast en stelde geld beschikbaar voor vijf voorbeeldprojecten.

Leeg en sober. Zo gaan de nieuwe buurtparken op IJburg er uitzien. Een voorproefje van de groene oasen is al te zien op het Haveneiland, waar maar liefst zes nieuwe parkjes zullen komen. Eind 2006 werd op de westpunt het Joris Ivensplein opgeleverd. Aan beide kanten van een klinkerplein liggen twee sober ingerichte grasvelden. De boompjes steken er nog mager af tegen de stoere lantaarnpalen. Ook in het Theo van Goghpark op het oostelijk deel van het eiland zal het nog jaren duren voordat de bomen het uitzicht bepalen.

Aan ambities geen gebrek. In de periode 2006-2009 wil het college 20.000 woningen in aanbouw nemen. Nog meer dan ‘bouwwethouder’ Stadig in zijn laatste periode realiseerde. En dat nu de gemeentekas leeg is. Toch leek dit streefcijfer niet onrealistisch. Anders dan zes jaar geleden is er inmiddels bij praktisch alle Amsterdamse corporaties, van oudsher verantwoordelijk voor een groot deel van de productie, een groot draagvlak om te bouwen.

Tegenwoordig wordt de term HAT-eenheid nog regelmatig gebruikt om kleine woningen aan te duiden, maar officieel is de regeling Huisvesting voor Alleenstaanden en Tweepersoonshuishoudens in 1995 stopgezet. De toenmalige staatssecretaris van Volkshuisvesting Marcel van Dam (later minister van hetzelfde departement) lanceerde in 1975 een nota onder die titel. Het streven was om landelijk 110 duizend van dit soort kleine, gesubsidieerde woningen te bouwen voor jongeren die zelfstandig wilden wonen en voor ouderen die behoefte hadden aan een kleinere woning.

De komende tien jaar melden zich ruim zestigduizend jongeren op de Amsterdamse woningmarkt. Een groot deel van hen is lager geschoold. Nu al is het tekort aan jongerenhuisvesting nijpend. Daarom worden honderden woningen gelabeld, leegstaande kantoren omgebouwd en verrijzen er zonodig hele containerdorpen. Ook nieuwbouw van complexen met zelfstandige eenheden en het realiseren van begeleidwonenprojecten, zoals werkhotels en jongerenfoyers, staan op de agenda.

De mantra van de ‘eigen verantwoordelijkheid’ wordt ook in de woonsector mee gehumd. Stadsdelen reserveren buurtgebonden budgetten en corporaties organiseren prijsvragen voor leefbaarheidsprojecten van bewoners. Nieuw zijn de ‘meespraak’ en de tupperwareparty voor ‘empowerment’. Het is zoeken naar nieuwe bestuurlijke ‘omgangsvormen’. Maar knuffel bewonersinitiatieven niet dood, waarschuwen deskundigen.

Enkele nummers van NUL20 geleden heeft u een vragenformulier voor een lezersonderzoek ontvangen. Een kwart van u heeft dit ingevuld en geretourneerd. Nog bedankt hiervoor. Voor de redactie en redactieraad was het spannend. Zouden de lezers nu veel minder lovend zijn, na die bijna Noord-Koreaans aandoende bijval in het eerste lezersonderzoek van 2003?

“De bouwsector heeft zich helemaal verkeerd ontwikkeld. Er is volstrekt onvoldoende geïnvesteerd in opleiding van vakmensen. Dat waren de jongens die vroeger van onze ambachtsscholen afkwamen. Die zijn er nauwelijks meer. Het barst nu van de Polen, Roemenen en Serviërs op onze bouwplaatsen, maar daar los je niet alles mee op.” Aldus Frank Bijdendijk, directeur van Het Oosten.