Met het Scheepvaarthuis, opgeleverd in 1916, aan de Amsterdamse Prins Hendrikkade loste architect Joan Melchior van der Meij (1878-1949) min of meer het startschot voor de Amsterdamse Schoolbeweging. Maar terwijl zijn collega’s Michel de Klerk en Piet Kramer - die ook werden ingeschakeld bij de bouw - beroemd werden, is het leven en werk van Van der Meij in de schaduw gebleven. Dit kloeke boek van architectuurhistoricus Michiel Kruidenier en vormgever Paul Smeets moet hier verandering in brengen. Zij werpen aan de hand van talloze, nooit eerder gepubliceerde tekeningen, brieven en foto’s nieuw licht op de Amsterdamse School en de grotendeels verborgen gebleven rol van Van der Meij binnen de Nederlandse architectuurgeschiedenis. Als adviseur/medewerker van de Amsterdamse dienst Publieke Werken heeft hij vele bruggen, brughuisjes en publieke gebouwen (mede-)ontworpen en zo in belangrijke mate bijgedragen aan het huidige silhouet van Amsterdam. Maar het hoogtepunt van zijn carrière lag uiteindelijk toch direct bij de start, bij het ontwerp van het Scheepvaarthuis.
Van der Meij ontwierp nog tal van andere iconische gebouwen voor de hoofdstad - een hoogbouw hotel op de Dam, een operagebouw en een theatercomplex waar nu de Nieuwe de la Mar staat - maar al deze plannen sneefden voor de start. Hij had behalve zijn karakter in ieder geval ook de tijd niet mee. Zijn werkzame leven omvatte twee wereldoorlogen en de grote recessie.
Het boek beschrijft niet alleen het turbulente leven van Van der Meij, vol roem en succes, rampspoed en financiële zorgen, maar bevat tevens een compleet overzicht van zijn werk. Indrukwekkende eerstelijns geschiedschrijving op basis van jarenlang bronnenonderzoek. De geschiedenis van de Amsterdamse school krijgt er een dimensie bij. Petje af.
Joan Melchior van der Meij architect. Auteurs: Michiel Kruidenier en Paul Smeets. Uitgever nai010, ISBN 978-94-6208-157-4; hardcover 272 pag.
€ 39,50. www.nai010.com