Image

Ik werd verdrietig van een grafiekje dat het CBS vorige week publiceerde. Het statistiekbureau had aan ‘de Nederlander’ gevraagd of sommige groepen voorrang moeten krijgen bij de toewijzing van huurwoningen. En daaruit bleek dat velen maar weinig anderen meer kans op een thuis gunnen.
Eigenlijk is er alleen een lichte meerderheid voor voorrang voor mensen met ‘sociale of medische urgentie’ en voor ‘ouderen die zorg en steun nodig hebben’. Dak- en thuisloze mensen, statushouders en vluchtelingen, studenten en arbeidsmigranten hebben pech en moeten het zelf maar uitzoeken, vindt het gros van de Nederlanders. Bij al deze groepen is maximaal één op de vijf voor voorrangsregelingen.

Ik schrok vooral van het gebrek aan empathie voor dak- en thuisloze mensen. Zelfs het letterlijk ontbreken van een dak boven je hoofd, is volgens de meerderheid geen reden voor voorrang bij het verkrijgen van dat dak. Dat dakloosheid dodelijk is en dus zeer zeker een medische urgentie, kwam klaarblijkelijk bij de meesten niet op. Dat het weren van deze zeer kwetsbare mensen schuurt met het recht op wonen, waar we met z’n allen toch zo de mond vol van hebben, deert kennelijk ook niet. 

Het CBS deelt een oppervlakkige verklaring voor de cijfers. “Mensen gunnen vooral voorrang aan groepen die dichter bij henzelf staan”, concluderen de statistici. Goh. Zorgelijk hierbij is dat het CBS ‘dak- en thuislozen’ niet afbakende. Wat betekent dat de respondenten antwoordden op basis van hun eigen onderbuikgevoelens over dak- en thuisloosheid, gevoed door jarenlange stigmatisering (idem geldt overigens voor statushouders en arbeidsmigranten). We weten uit legio onderzoeken dat de gemiddelde Nederlander een zeer vertekend beeld heeft van de dak- en thuisloze medemens. 

Verdrietig was ik dus, van de onderzoeksresultaten en van de achterliggende methodes. Maar het kan erger. Een artikel in het AD maakte me ongeveer gelijktijdig woedend, en niet om de reden die de journalisten waarschijnlijk voor ogen hadden. ‘Aantal asielzoekers maakt verdienmodel van voorrangswoningen’, kopte deze krant vorige week. Zeer tendentieuze kop, zeer gammel stuk. 

Stom natuurlijk dat een aantal statushouders (en dus niet asielzoekers!) hun woning illegaal onderverhuren, moeten ze niet doen. Daar staat tegenover dat heel veel andere sociale huurders dat ook doen. Dat praat niks goed, maar schoffelt wel de eenzijdige nadruk op statushouders in het artikel onderuit. Het AD dacht daar evident anders over. “Maar dat juist statushouders zich ook aan deze illegale praktijk schuldig maken, is extra zuur”, kregen de journalisten zonder enige sluitende onderbouwing uit hun pen, waarmee ze pats-boem alle journalistieke integriteit uit het raam gooiden. 

De illegale onderhuur door een aantal statushouders zou geen reden moeten en mogen zijn om specifiek deze groep minder toegang tot huisvesting te verschaffen. Minister Keijzer zag dat uiteraard anders. “Voorrang voor statushouders was al niet meer uit te leggen aan Nederlandse starters die een jaar of 10 wachten. Onderstaande bericht maakt het extra wrang”, schreef ze met een doorverwijzing naar het AD-artikel. Zo werd de krant een loopjongen voor luie zondebokpolitiek.

Bij het CBS gaat het zeker niet zo ver, dat wil ik niet insinueren. Maar laat alsjeblieft duidelijk zijn dat statistiek zich nooit in een in een vacuüm bevindt. Keijzer had de CBS-grafiek niet nodig voor haar uitsluitbeleid, daar had ze het AD al voor, maar het had prima in haar narratief gepast. Het kabinet zette het afgelopen jaar amper stappen met de transitie naar ‘wonen eerst’ om dakloosheid uit te bannen en weert liever statushouders uit sociale huur. Een grafiekje gevoed door stigmatisering dat toont dat er geen steun is voor voorrang voor zowel dak- en thuisloze mensen als statushouders, is dan koren op de molen.