De gemeente Amsterdam maakt de overstap naar eeuwigdurende erfpacht. De coalitie van D66, VVD en SP heeft zich donderdag in de heel vroege ochtend zonder enige aarzeling achter het voorstel van VVD-wethouder Eric van der Burg, 'een compromis tussen kneiterrood en liberaal, geschaard. Daarmee komt er een einde aan jarenlang gesteggel over verbetering van de oude, ondoorzichtige erfpachtsystematiek.
De coalitie toonde zich in het raadsdebat ongevoelig voor de kritiek van de oppositie. PvdA-fractievoorzitter Marjolein Moorman noemde de bespreking van het voorstel ‘een showtje voor de bühne’. Voor haar is de gemaakte deal geen goede deal. Volgens de PvdA waren andere, meer duurzame oplossingen mogelijk geweest. Zij voorziet dat na de verkiezingen opnieuw aan het erfpachtstelsel zal worden getornd. GroenLinks-raadslid Zeeger Ernsting noemde het wrang dat de wijziging eigenlijk niet door de coalitie wordt gesteund, maar dat de coalitieafspraken in beton zijn gegoten. Hij vindt dat het effect van het nieuwe stelsel op de woningprijzen goed moet worden gevolgd. Voor Diederik Boomsma van het CDA is de overstap een ‘historische blunder’ die bol staat van willekeur. Het CDA blijft vechten voor de mogelijkheid de grond te kopen; iets wat VVD en D66 ook nog steeds wel zouden willen.
D66-raadslid Joris van Osselaar betitelde de overstap ‘als het beste dat de gemeente nu kan bieden’. “Voor heel veel mensen is de overstap heel aantrekkelijk.” Wel wil D66 de vangnetregeling verruimen. Voorkomen moet worden dat mensen gedwongen moeten verhuizen. Ook de VVD is tevreden, omdat volgens raadslid Tjakko Dijk een toekomstbestendig en transparant systeem ontstaat. Hij verlangt nog apart beleid met aangepaste prijzen voor wooncoöperaties. SP-raadslid Tiers Bakker benadrukte dat hij geen voorstander is van eeuwigdurende erfpacht, maar zijn partij respecteert wel de uitkomst van de coalitieonderhandelingen. Bewoners en kopers weten volgens hem nu wel beter waar ze aan toe zijn.
Ongeveer tachtig procent van alle Amsterdamse huizenbezitters heeft een huis op 'voortdurende erfpacht'. Dat systeem is na ruim een eeuw onhoudbaar geworden, omdat het ondoorzichtig is en het erfpachters voor onaangename verrassingen kan stellen als hun erfpacht na vijftig jaar wordt herzien. De oplossing bleek ook voor Van der Burg ingewikkeld. Toen hij in januari het plan voor eeuwigdurende erfpacht naar buiten bracht ontstond een storm van kritiek. Duizenden burgers – niet zelden uit het electoraat van VVD en D66- kwamen inspreken of stelden vragen. Afgelopen voorjaar werden de plannen flink aangepast. Burgers kunnen tot 2020 overstappen, de berekening wordt gemaakt op basis van de WOZ-waarde in 2014 of 2015, er geldt een kortingspercentage van 25 procent, de zogeheten buurtstraatquotes dalen naar gemiddeld 28 procent en de vangnetregeling is verruimd. Wijziging van het voorstel was mogelijk door een politiek compromis met de SP. De coalitie stelt miljoenen extra beschikbaar voor armoedebestrijding. Ook gaat het percentage sociale woningbouw in nieuwe wijken omhoog naar veertig procent.
Zie ook: NUL20-dossier Erfpacht