update 27 juni 16.35 uur
De gemeente Amsterdam kan niet worden verplicht tot een referendum over de wijziging van het erfpachtstelsel. De rechtbank heeft woensdagochtend de vordering van Stichting Erfpachtersbelang Amsterdam (SEBA) afgewezen. Ook de gemeenteraad ziet niks in een referendum.
Volgens de rechtbank zijn de in totaal 36.000 handtekeningen die SEBA al jaren geleden ophaalde niet alsnog bruikbaar. SEBA voerde indertijd actie tegen de plannen van wethouder Maarten van Poelgeest voor wijziging van het erfpachtstelsel. Uiteindelijk trok het toenmalige college de plannen in. Vervolgens werd de afspraak gemaakt dat over de huidige plannen van wethouder Eric van der Burg een referendum kon worden gehouden, mits het om een vergelijkbaar voorstel zou gaan. Naar de mening van de rechter is het huidige wijzigingsvoorstel wezenlijk anders. De besluiten van de gemeente kunnen daarom niet worden opgevat als referendabel. Daarmee volgt de rechter het oordeel van de referendumcommissie. Die wees ook al op de grote verschillen tussen beide plannen en adviseerde geen referendum toe te staan.
SEBA-voorzitter Koen de Lange reageert teleurgesteld. Mocht de gemeenteraad besluiten tot wijziging van het erfpachtstelsel, dan wil hij met een groep medestanders een poging ondernemen het besluit te laten vernietigen door de Kroon. Ook stelt hij een schadeclaim in het vooruitzicht.
De Amsterdamse gemeenteraad biedt evenmin de mogelijkheid voor een referendum. Na een urenlang debat over een motie van de voltallige oppositie om in dit bijzondere geval toch een referendum te houden, toonden de coalitiepartijen zich onverzettelijk. D66, VVD en SP - ze namen niet deel aan het debat- vinden het juridisch onverantwoord een uitzondering te maken. De kans wordt te groot geacht, dat op enig moment een rechter uitmaakt dat een referendum niet had mogen worden gehouden.
Het college betreurde wel dat de afgelopen tijd een groot misverstand is ontstaan. Burgemeester Eberhard van der Laan maakte duidelijk dat hij overvallen was door het nieuws. "Vier weken geleden was iedereen in het college stomverbaasd over het negatieve advies van de referendumcommissie. Er is duidelijk een fout gemaakt. Maar niet een fout die met opzet werd gemaakt", aldus de burgemeester.
Daarmee is de weg vrij om later woensdag een besluit te nemen over de overgang naar eeuwigdurende erfpacht.