De wooncoöperatie is vanaf 1 juli dan wel wettelijk verankerd in de Woningwet, maar de eisen die minister Blok eraan gesteld heeft, maken het bijna onmogelijk dat huurders in de Randstad complexen overnemen. Daarnaast staan Nederlandse banken niet te springen coöperaties een hypotheek te verstrekken. Zo bleek bij een bijeenkomst van PakhuisNUL20 op 21 september.
Om het woonakkoord door de Eerste Kamer te slepen zegde minister Blok (Wonen) aan senator Adri Duivesteijn toe de wooncoöperatie te verankeren in de nieuwe woningwet. De idee is dat huurders meer te zeggen krijgen over hun woning en hun woonomgeving. In de meest vergaande vorm neemt de wooncoöperatie complexen van corporaties over en verhuurt en beheert die vervolgens zelf.
Intussen is een aantal koploperprojecten geselecteerd die Platform 31 begeleidt. Twee daarvan bevinden zich in Amsterdam: de Groene Gemeenschap op IJburg en Copekcabana in de Van der Pekbuurt in Amsterdam Noord. In beide gevallen wil de wooncoöperatie eigenaar worden. De Groene Gemeenschap is een bestaande woongroep die de huidige woonruimte van corporatie Rochdale wil overnemen. De leden van Copekcabana willen twee te renoveren woonblokken van Ymere overnemen. Copekcabana bestaat uit 22 leden die samen twee woonblokken met in totaal 30 te renoveren woningen willen overnemen van Ymere. Die woningcorporatie is daar ook toe bereid.
Maar het aantal haken en ogen is groot, zo bleek afgelopen maandag tijdens de dertiende editie van PakhuisNul20. Zo liet Marjolein Cazemier, procesmanager stedelijke vernieuwing van Ymere weten dat uitgerekend de nieuwe woningwet de overdracht van de woningen bemoeilijkt. “Wij moeten woningen in principe marktconform verkopen met maximaal 10 procent korting, maar het Rijk stelt ook dat wij in het geval van een wooncoöperatie alleen mogen verkopen aan mensen met een laag inkomen. Dat gaat niet goed samen in Amsterdam.” Voor de overdracht van woningcorporatie naar coöperatie is toestemming van het Rijk nodig. Woningcorporaties mogen bij de minister wel een verzoek indienen om met korting te verkopen, maar de uitkomst daarvan is zeer onzeker. In een geval buiten Amsterdam – met naar alle waarschijnlijkheid een lagere marktwaarde – heeft dat al tot een negatief oordeel geleid. Bovendien: als Ymere de woningen wel tegen een lagere prijs zou mogen verkopen, dan stelt de corporatie zichzelf voor een dilemma: het kan een precedent zijn voor andere initiatieven in de stad, zegt Cazemier. Waarom de ene partij wel een cadeau, en de andere niet?
Volgens Van Vlaenderen zijn Nederlandse banken niet bereid coöperaties te financieren. Beide wooncoöperaties willen daarom uitwijken naar een Duitse bank. Bij de oosterburen zijn wooncoöperaties namelijk een vertrouwd fenomeen. Maar daar zijn de hypotheekeisen weer veel strenger; geldschieters lenen veelal niet meer dan 64 procent van het benodigde bedrag. Voor de aankoop en renovatie van de 30 woningen in de Van der Pekbuurt is naar schatting zo'n 4,5 miljoen euro nodig is. Hoe de coöperatie aan 1,6 miljoen euro moet komen, is vooralsnog onduidelijk. Een borgstelling door Ymere lijkt ook geen begaanbare weg. Ook dat wordt door de nieuwe woningwet min of meer verboden.
Zie ook: Copekcabana - wooncoöperatie wil twee woonblokken overnemen (NUL20, 28 september 2015)
Binnenkort publiceert Platform 31 een rapport over typologie, exploitatie en financiering van wooncoöperaties Lees meer over wooncoöperatie Copekcabana in het komende nummer van Nul20