Superplinten

Tot in de jaren ’70 van de vorige eeuw was de menging van wonen en werken de alledaagse werkelijkheid in de binnenstad, de 19e eeuwse wijken en delen van de gordel '20-'40. In bijvoorbeeld de Amsterdamse Oosterparkbuurt zag je kleine garagebedrijven, een schaatsenfabriek, timmerwerkplaatsen, een markiezenfabriek, en veel detailhandel. Levendig, maar ook vervuilend, lawaaierig, stoffig. De stadsvernieuwing en milieuregels maakten een eind aan dat soort productieve activiteiten. Bij de bouw van Amsterdam Noord, Zuidoost en Nieuw-West was het van meet af aan de bedoeling wonen en werken te scheiden. En dat is goed gelukt.
Maar de bakens zijn verschoven. De stad wil stedelijkheid, wijken met activiteiten op verschillende tijdstippen van de dag, de maakindustrie weer een plek geven naast wonen. Simpel is dat allerminst. Denk aan stapels milieu-eisen, bestuurlijke druk op verdichting van plannen en onzekerheid over de uitwerking van de Omgevingswet.

Inpassen van werkfuncties zonder geluids-, geur -, stof- en verkeersoverlast voor de bewoners vereist specifieke kennis en oplossingen. Die staan nu in een doorwrochte, op de uitvoering gerichte publicatie: Superplinten, Praktisch en beeldend handboek, een case study voor Sloterdijk I Zuid. De ambitie is om daar in de nieuwbouwplinten niet alleen functies op te nemen die het wonen ondersteunen, zoals winkels, scholings-, zorg- en welzijnsvoorzieningen en horeca, maar ook de maakindustrie die nu al een plaats heeft in het projectgebied. Met name stadsverzorgende bedrijven, zoals APK-garages en meubelmakers, die 'overlast veroorzaken, veel ruimte nodig hebben en weinig opbrengst genereren'.

Met als vertrekpunt de Basisblokpaspoorten van het projectgebied brengt het multidisciplinaire team van opstellers zorgvuldig en stapsgewijs de geldende normen in beeld voor auto-en fietsparkeren, afvalinzameling en laden en lossen, en welk ruimtebeslag dat vergt. Ze gaan in op de gewenste zichtbaarheid en logistiek van bedrijven en de uitwisselbaarheid van functies. De plaatsing en uitstraling van de entrees van de woningen in de plinten komt aan de orde, evenals de looproutes tussen de woning en de stalling van auto of fiets. Alles rijkelijk voorzien van foto’s en tekeningen, en praktisch hanteerbaar gemaakt in de vorm van do’s en don’ts, Straatpaspoorten, Vuistregels voor levendige gebouwen en een beheerstrategie.

De opstellers beschouwen de 160 pagina’s van het Handboek als ‘een eerste aanzet’ voor het realiseren van levendige plinten. Dat is te bescheiden. Niet alleen Haven-Stad, maar elke gebiedsontwikkeling die functies wil mengen, kan hier veel waardevols uit putten. Eén nadrukkelijke kanttekening: het Handboek gaat niet over geld. De vraag die blijft hangen is welke extra kosten zo’n multifunctionele plint dicht op de woningen met zich meebrengt. En hoe kunnen die zo worden toebedeeld dat de maakindustrie uiteindelijk niet toch het loodje legt. [Joop de Haan]