Doordat er in het rapport wordt gerekend met de maatschappelijke total cost of ownership – de maatschappelijke kosten voor de gehele keten – hebben we geen inzicht in de kosten die wij als bewoners moeten maken. Als we zelf gaan rekenen met de huidige tarieven, in de bestaande staat of na een flinke verbouwing, dan is stadswarmte duurder dan gas. Hoe een lucht-waterwarmtepomp er voor onze eigen portemonnee uitziet, weten we niet. Maatschappelijk gezien is het de goedkoopste optie. Niet per se de groenste.

Hoewel, ook dat is maar net hoe je het bekijkt. In mijn hoofd horen all-electric en zonnepanelen bij elkaar. De gemeente vindt dat trouwens ook getuige de tekst op haar site bij all-electric: “De elektriciteit wordt waar mogelijk op of rond het gebouw zelf opgewekt, bijvoorbeeld met zonnepanelen op het dak.

Bij het berekenen van de CO2-emissies van de optie all-electric bij onze huizen is zelfopgewekte stroom niet meegenomen. Vermoedelijk omdat er op sommige daken al panelen liggen. Uit het rapport blijkt dat we aan 8,8 panelen per huishouden genoeg hebben. Op buurtniveau is daar nog voldoende dakoppervlak voor. Daarnaast kun je bij elektriciteit, anders dan bij warmte, zelf kiezen voor een leverancier die volledig hernieuwbare stroom levert. Hoe zouden de knikkers rollen als daarmee was gerekend? 

Van de vijf berekende opties is stadswarmte de enige die nauwelijks elektriciteit gebruikt. Lokale warmtenetten op basis van thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) of afvalwater (TEA) van 15°C komen overigens als schoonste opties uit het onderzoek. Woningcorporatie De Key legt nu met Waternet in Noord een 15°C bronnet op afvalwater (TEA) aan. Wat mij betreft kijken we hoe dat uitpakt en gaan dan pas verder in onze buurt. Ondertussen kunnen wij op 'natuurlijke' momenten onze woningen klaar maken voor een aardgasvrije toekomst.

Het huidige college wil de stad aardgasvrij hebben in 2040. In de gemeenteraad pleit Forum voor Democratie voor het loslaten van dat jaar; in de pas lopen bij het landelijke beleid (pas in 2050 aardgasvrij) zou 9 miljard euro goedkoper zijn. Ook om een andere reden vind ik dat een interessante gedachte. Want wat stond er ook weer in de Transitievisie warmte (hierin staat hoe en wanneer welke wijk van het aardgas gaat) dat me zo ergerde? O ja, hier, op pagina 21: “Om het tempo te halen dat nodig is voor aardgasvrij 2040 is het belangrijk om het moment van aansluiten op het warmtenet los te koppelen van het moment dat de gebouwgebonden maatregelen gereed zijn. Concreet betekent dit dat het warmtenet in veel gevallen eerst nog 90°C zal leveren en uiterlijk in 2040 naar 70°C gaat. Gebouweigenaren hebben zo de tijd om de maatregelen te nemen die nodig zijn voor 70°C zonder dat de ontwikkeling van het warmtenet vertraagd wordt.”  

Deze manier van werken neemt volgens mij de prikkel om te isoleren weg, zeker bij corporaties: de energierekening wordt immers betaald door de huurder. Het doel is niet aardgasvrij maar maximale CO2-besparing. Is een 90°C-warmtenet hiervoor de juiste weg? Uit ons onderzoek blijken onze jaren70-huizen in de huidige staat geschikt te zijn voor stadswarmte van 70°C en na isolatiemaatregelen zelfs voor midden- (50°C ) en lagetemperatuurverwarming (15°C). Is die 90°C echt noodzakelijk? Biedt minder tijdsdruk ruimte voor een slimmere en uiteindelijk ook groenere strategie? Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar een doorrekening. Wat betekent uitstel en minder nadruk op stadswarmte voor de CO2-emissies? 

Eigenlijk is er rond warmte ontzettend veel aan de hand. Die Transitievisie Warmte ligt tot half mei ter inspraak bij de gemeente. In De Groene Amsterdammer ligt de vergunning van de biomassacentrale in Diemen onder een vergrootglas. Die mag - nog afgezien van het fijnstof en de CO2 - namelijk tweeënhalf keer zoveel stikstof uit te stoten dan de huidige aardgascentrale nu doet. Opmerkelijk. Beide centrales leveren stadswarmte aan Diemen en IJburg. Stadswarmte uit Noord komt van Westpoort Warmte, een samenwerking van Vattenfall en afvalenergiebedrijf AEB. Maar in de toekomst worden beide warmtenetten op elkaar aangesloten, dus mogelijk word ik ook afnemer van die biomassacentrale.

En dan is recent het gemeentelijke 'Warmteplan' voor de Sluisbuurt afgeschoten door de rechtbank. In dat plan staat dat huizen en gebouwen aangesloten moeten worden op het warmtenet van Westpoort Warmte. Bouwers kunnen daar alleen van afwijken als ze met een duurzaam alternatief komen, maar zonnepanelen mogen ze daarbij volgens het warmteplan niet meerekenen. Hierdoor het lijkt alsof stadsverwarming de meest duurzame oplossing is, terwijl de warmte mede afkomstig is van afvalverbranding, aardgas en straks ook biomassa. Het proces was aangespannen door Amsterdam Fossielvrij, dat aanvoert dat zonnepanelen onterecht niet zijn meegenomen in de vergelijkingen. De rechter is het daarmee eens en oordeelt dat de Amsterdamse interpretatie van de aansluitplicht in strijd is met het landelijke bouwbesluit. Mijn vraag: gaat deze rechtszaak iets betekenen voor de Transitievisie Warmte, waarin een soortgelijke redenering rond zonnepanelen wordt gevolgd? De toekomst zal het leren. Een ding is duidelijk, achteroverleunen was geen goed idee.