Deze week organiseerde de gemeente Amsterdam een online informatiebijeenkomst voor de woningeigenaren van Banne-Noord. U raadt het al, het ging over aardgasvrij. Al een jaar of twee zijn er gesprekken met een kleine vertegenwoordiging uit de buurt, nu kon iedere huiseigenaar meepraten. Ik zag bekende, maar ook veel nieuwe namen.
In de kerstvakantie ontplofte er een bom in mijn wijk. Iemand was benaderd door actiegroep Windalarm. Wisten we wel dat de gemeente overweegt windmolens langs de A10 te plaatsen? Of windmolens, grote turbines met een tiphoogte van 200 meter. Soms op slechts 350 meter afstand van woningen.
Er is terecht veel kritiek op de manier waarop we naar een aardgasvrij Nederland toewerken, ja ook van mijzelf. Laatst deed Zondag met Lubach een duit in het zakje met de bekende argumenten. Vanuit specialistische hoek verschenen meteen artikelen en blogs die wezen op onjuistheden en halve waarheden. Het laat niet alleen zien hoe complex de transitie is, maar ook hoe serieus Lubach genomen wordt.
“We zijn keihard tegen een muur aangelopen", zei de projectleider van een aardgasvrije proeftuin Overwhere in Purmerend vorige week in de NRC. Het werd meteen gedeeld in onze buurtapp en verschillende media doken er bovenop. Begrijpelijk: dit was hét paradepaardje van het landelijke Programma Aardgasvrije Wijken.
Ik woon in Banne Noord. In gemeentelijke documenten is dat een ontwikkelbuurt, een City Deal-buurt en nu ook - o gruwel - een warmtenetbuurt. Dat laatste staat in de Transitievisie Warmte (TVW). Daarin wordt voor zo'n 480 buurten berekend wat de beste warmteoptie is. Voor onze buurt zou dat dus een warmtenet zijn. De totale documentatie inclusief de drie A4-tjes reactie van onze belangenvereniging bedroeg 381 pagina's. Maar veel van de inspraakreacties worden tot mijn verbazing terzijde geschoven.
En toen stond het verhaal van mijn buurt ineens in een landelijke krant: Het Financieele Dagblad. Wat is ons wijkje toch fantastisch mooi groen, denk ik blij als ik naar de bijgeplaatste foto tuur. Zo van boven is het verschil met de huizen aan de overkant van het kanaal opeens heel duidelijk. Daar zie je echt veel meer steen. Wat zal het er heet zijn geweest de afgelopen dagen.
Ik heb de gratis driedaagse online training Gasvrij Wonen van Milieudefensie gedaan. Ik ben niet helemaal de doelgroep, want in mijn wijk is het besluit top-down genomen, terwijl de cursus is voor mensen die zelf hun buurt aardgasvrij willen maken. Maar wat zou het zijn waardevol zijn geweest als we in onze wijk twee jaar geleden zo waren geïnformeerd.
Sinds corona de wereld in zijn greep heeft, lijkt aardgasvrij lijkt een stuk minder belangrijk: 2023, het jaar waarin de gemeente bij ons aan de slag wil, voelt oneindig ver weg. Bovendien staat door de pandemie het participatieproces in onze buurt stil. Ondertussen gebeurt er wel van alles. Voor de woningeigenaren in de buurt komt collectief van het gas gaan gewoon te vroeg.
Sinds corona de wereld in zijn greep heeft, lijkt aardgasvrij lijkt een stuk minder belangrijk: 2023, het jaar waarin de gemeente bij ons aan de slag wil, voelt oneindig ver weg. Bovendien staat door de pandemie het participatieproces in onze buurt stil. Ondertussen gebeurt er wel van alles. Voor de woningeigenaren in de buurt komt collectief van het gas gaan gewoon te vroeg.
Vroeger hadden we elkaar vriendelijk toegeknikt, de jurist van een paar straten verderop en ik. De afgelopen twee jaar heb ik haar door al die vergaderingen misschien wel vaker gesproken dan mijn vriendinnen. Nu zagen we elkaar op straat en stonden zo een half uur te praten. Zij met de weekboodschappen aan haar stuur, ik met een bakfiets vol tuinafval. Even ging het over de kinderen, maar al snel alleen nog maar over aardgasvrij.
Waar ik in mijn vorige blog beschreef dat ik gematigd positief uit een meedenkavond van de gemeente kwam, was een buurtgenoot juist woest. Hij voelde zich gepiepeld; ruimte voor inhoudelijke kritiek was er nauwelijks, het ging vooral om de presentatie. Op een gegeven moment werd ons gevraagd hoe wij hun plannen aan de Amsterdammers zouden communiceren. Belachelijk vond mijn buurtgenoot. Moesten we echt hun werk voor ze doen?
En weer was ik braaf komen opdraven, nu bij de gemeentelijke meedenkavond over de Transitievisie Warmte. Volgens het Klimaatakkoord moeten alle Nederlandse gemeenten voor eind 2021 zo’n visie hebben. Het is een globale planning van hoe een gemeente aardgasvrij denkt te gaan worden.
Om me heen bemerk ik groeiend ongeduld. Veel buren willen aan de slag. Isoleren, zonnepanelen, iedereen heeft zo zijn eigen plannen om energie te besparen en zelf op te wekken. Dat is de winst van alle onrust over het vage aardgasvrijscenario van de gemeente. Steeds meer mensen spitsen hun oren bij alles wat met de energietransitie te maken heeft. En te profiteren van de subsidiemogelijkheden, zolang die er zijn. Maar soms denk ik: wat een gedoe; we kunnen ook gewoon verhuizen.
Chagrijnig. Dat werd ik van de gemeentelijke nieuwsbrief over het dossier aardgasvrij in onze wijk. Direct al de mededeling dat De Banne als een van de eerste Amsterdamse buurten aardgasvrij wordt, klonk me te vrolijk. Ze zouden eens moeten weten hoeveel slapeloze nachten dit mij de laatste anderhalf jaar al heeft gekost. “De Banne wordt namelijk opgeknapt, zodat de buurt straks klaar is voor de toekomst”, ging het verder.
Het toneelstuk Gas gaat over zestig jaar leven en liefde boven de gasbel van Groningen. “Groots theater over nationale tragedie”, vond NRC. Ik hou van toneel, helemaal als het is gemaakt door Toneelgroep Jan Vos. Het gezelschap laat naar eigen zeggen de complexe werkelijkheid van individuele mensen zien die schuilgaat achter statistieken, rapporten, beleidsvoornemens en krantenkoppen.
Wat is er nou zo ingewikkeld aan je huis aardgasvrij maken, denken lezers misschien. De gemeente maakt een plan waarin de kosten en logistieke rompslomp staan beschreven. Als 70 procent van de huurders voor is, gaat het door. Eigenaars kunnen zelf kiezen of ze meedoen of niet. Simpel toch? Helaas, zo eenvoudig is het niet
Een lucht-waterwarmtepomp moet je absoluut niet willen, daar is iedereen in mijn buurt het over eens. Gek van het geluid word je, hoor ik steeds. Dat kan alleen als je vrijstaand woont, gaat het dan. Voor onze rijtjeshuizen is het geen optie, is het algemene oordeel. Maar klopt dat wel?
Mijn hart maakte een sprongetje toen het wethouder Marieke van Doorninck het zei: als we echt iets aan klimaatverandering willen doen, hebben we systeemverandering nodig. Ik zat in de zaal bij We Make the City, een festival over urgente stedelijke vraagstukken en oplossingen. Eigenlijk was ik daar voor Kate Raworth, pleitbezorger van een nieuw economisch model met een simpele vorm: de donut. Ik heb haar boek De donuteconomie uit 2017 verslonden. Lees het ook, het kantelt je wereldbeeld. Haar ideeën zijn hoopvol en praktisch.
Sinds ik weet dat de gemeente de aardgaskraan in mijn wijk wil dichtdraaien, heb ik weinig meer in de verduurzaming van mijn huis geïnvesteerd. Mijn enige wapenfeit is het nieuwe infraroodpaneel in de werkkamer, voor als het echt heel hard vriest.
Het is een zegen en het is een vloek: de groepsWhatsApp. Soms lossen daar problemen als sneeuw voor de zon op. Iets lenen, snel informatie nodig, een lift? Eén reddende engel is genoeg. Soms is het strontvervelend. De zee aan berichten als iemand ziek is bijvoorbeeld (beterschap, vervelend, sterkte en dat twintig keer). Of grapjassen die midden in de nacht ineens heel nodig iets moeten delen. Ja, ik weet het: meldingen op stil zetten.
Het is een zegen en het is een vloek: de groepsWhatsApp. Soms lossen daar problemen als sneeuw voor de zon op. Iets lenen, snel informatie nodig, een lift? Eén reddende engel is genoeg. Soms is het strontvervelend. De zee aan berichten als iemand ziek is bijvoorbeeld (beterschap, vervelend, sterkte en dat twintig keer). Of grapjassen die midden in de nacht ineens heel nodig iets moeten delen. Ja, ik weet het: meldingen op stil zetten.
Wendy Koops is huiseigenaar in de Amsterdamse wijk Banne Noord. Dat is niet alleen een zogeheten ‘ontwikkelbuurt’, het is ook een van de eerste wijken die van ‘van gas los’ gaat. Maar hoe? En wat betekent dat voor de buurt en vooral voor haar als huiseigenaar? In deze maandelijkse blog volgen we haar zoektocht.