Toelichting: terminologie Woningvoorraad

NUL20 gebruikt voor de dashboards Woningvoorraad en Woningproductie data én terminologie van CBS. De Nederlandse woningvoorraad verandert door verschillende ontwikkelingen. Woningen worden toegevoegd aan de woningvoorraad door nieuwbouw, en onttrokken aan de voorraad door sloop. Hierbij ontstaan of verdwijnen gebouwen met daarin één of meerdere woningen. Woningen kunnen ook toegevoegd worden aan bestaande panden, door bijvoorbeeld het splitsen of samenvoegen van woningen of het omzetten van een niet-woning naar een woning (transformatie). In deze toelichting geven we de CBS-definities van de begrippen nieuwbouw, woningbouw en woninggroei, en hoe deze zich verhouden tot de dynamiek van de woningvoorraad in Nederland.

Panden en verblijfsobjecten

Even wat onontkoombare CBS-speak: het aantal woningen in Nederland wordt geteld door te kijken hoeveel verblijfsobjecten (VBO’s) in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) ten minste een woonfunctie hebben. Een pand kan meerdere VBO’s bevatten, zoals in een flatgebouw, of één VBO bevatten zoals in een vrijstaande woning.

Nieuwbouw en Sloop

Wanneer een pand en VBO tegelijk worden opgeleverd dan wordt het VBO als nieuwbouw geteld. Wanneer een pand en VBO tegelijkertijd uit de voorraad verdwijnen (en het pand heeft een sloopvergunning of sloop status in de BAG), dan wordt het VBO als sloop geteld.

Overige toevoegingen en Overige onttrekkingen

VBO’s kunnen ook ontstaan in reeds bestaande panden, bijvoorbeeld via transformatie van een kantoorpand naar woningen. Dan blijft het pand bestaan maar kunnen er nieuwe VBO’s in het pand komen met een woonfunctie. Deze objecten worden niet als nieuwbouw aangemerkt, immers het pand bestaat al. Woningen die op deze manier aan de voorraad worden toegevoegd worden geteld als Overige toevoeging. Hieronder vallen ook woningen die vanwege een verbouwing van een pand ontstaan, zoals het splitsen van woningen, het toevoegen van een woonlaag aan een bestaand pand (“optoppen”), etc.

'Overige onttrekkingen' zijn het tegenovergestelde van toevoegingen. Deze post bestaat uit VBO’s die uit de woningvoorraad verdwijnen, maar niet als sloop zijn geteld. Dit kan gaan om een functiewijziging, als een VBO geen woonfunctie meer heeft (maar bv. een kantoor is geworden), of door een verbouwing van een bestaand pand. Als een woning wordt gesplitst in twee woningen, verdwijnt er één VBO, en komen er twee nieuwe voor in de plaats. Per saldo levert dit één extra woning op, maar we tellen dit in de woningvoorraad tabel als twee overige toevoegingen, en één overige onttrekking. Als twee woningen worden samengevoegd, verdwijnen er twee VBO’s en komt er één nieuwe VBO voor in de plaats. Het saldo bij een samenvoeging is dus negatief, want er verdwijnen meer VBO’s dan er bijkomen. Woningen worden ook wel tijdelijk aan de voorraad onttrokken, bijvoorbeeld bij een grote renovatie waarbij de bewoners (tijdelijk) worden uitgeplaatst. Die woningen worden na renovatie dan weer ingeboekt onder 'overige toevoegingen'. 

Correcties

Als laatste zijn er ook correcties om veranderingen in de voorraad te registreren waarvan niet duidelijk is waarom een woning in of uit de voorraad gaat.

Nieuwbouw, woningbouw en woninggroei

Nieuwbouw: het aantal woningen dat ontstaan is door bouw van nieuwe panden en VBO’s

Woningbouw: nieuwbouw plus het saldo van overige samenvoegingen en onttrekkingen

Woninggroei: woningbouw minus sloop (oftewel de netto toename van de woningvoorraad). In de NUL20-grafieken in de dashboards is dat aangegeven als Saldo Voorraad.