Amsterdam past bestaande grondprijsafspraken aan om de nieuwbouwproductie op gang te houden. De indexering wordt volgend jaar beperkt tot 5 procent in plaats van de CPI-index ('de inflatie'). Wethouder Reinier van Dantzig wijst er op dat de marktomstandigheden zijn veranderd door stijgende bouwkosten, gestegen rentes, geopolitieke onzekerheid en gestegen inflatie. Het huidige inflatiecijfer loopt bovendien niet in de pas met de grondwaardeontwikkeling. De afgesproken matiging geldt ook voor nieuwe overeenkomsten die in 2023 worden afgesloten.
Van Dantzig vreest voor het stopzetten van projecten, zo zegt hij in een nog te publiceren interview met NUL20: "Er ligt een enorme uitdaging. Investeerders, ontwikkelaars en bouwers worden geconfronteerd met hoge inflatie, stijgende rente en schaarste aan personeel en materialen. (...) De huidige planvoorraad is op orde. En onze tenders trekken nog genoeg inschrijvingen, maar veel seinen staan op rood. Ontwikkelaars ondervinden grote problemen bij het opstarten van woningbouwprojecten. Aannemers zijn duur, beleggers haken af en consumenten houden de hand op de knip. Ik vrees komend jaar het ergste voor de voortgang van tal van projecten.”
De stagnatie kondigt zich al aan. Het aantal bouwvergunningen is in de eerste drie kwartalen met bijna 20 procent teruggelopen ten opzichte van een jaar eerder (3.939 versus 4.891 woningen). Het college wil alles uit de kast halen om bouwende partijen aan boord te houden. Matiging van de grondprijsstijgingen is daar onderdeel van.
De maatregel geldt voor overeenkomsten die afgesloten zijn vanaf 1 januari 2020 en waarvan het erfpachtrecht nog niet is ingegaan of is gewijzigd. Dat betreft op dit moment 67 projecten. Oudere overeenkomsten komen niet in aanmerking, omdat deze volgens de wethouder "reeds hebben geprofiteerd van een aanzienlijke periode van lage indexatie". De maatregel geldt ook voor nieuwe overeenkomsten, zoals afsprakenbrieven en contractafspraken, die voor 1 januari 2024 worden afgesloten tot het moment dat het erfpachtrecht ingaat of wijzigt. Voor eventuele aanpassing van tenderovereenkomsten gelden beperkingen die voortvloeien uit de Aanbestedingswet.
De maatregel leidt volgens de wethouder niet tot een verslechtering van het Vereveningsfonds, omdat er in het fonds op voorhand geen of slechts beperkt rekening is gehouden met de (veel) hogere indexering. Bovendien: als projecten niet haalbaar blijken, vallen grondopbrengsten in zijn geheel weg of worden ze veel later ontvangen.