Voor nieuwe Amsterdamse koopwoningen in het middensegment gaat een maximumprijs gelden. Wethouder Ivens van Wonen wil daarmee huishoudens met een inkomen tussen 38.000 en 60.000 euro betere kansen op de aankoop van een eigen woning bieden. De hoogte van de koopprijs varieert van 175.00 tot 297.000 euro.
Ivens maakt zich zorgen over de prijsontwikkeling van koopwoningen en de afnemende toegankelijkheid van de Amsterdamse koopmarkt voor huishoudens met een middeninkomen. "Het is belangrijk dat ook de leraar, agent en verpleegkundige een geschikte koopwoning kan vinden in de stad", aldus Ivens in een brief aan de gemeenteraad. In projecten met meer dan 800 woningen is ruimte om middeldure koopwoningen onderdeel te laten uitmaken van het percentage middensegment. Hij verwacht dat met name buiten de Ring koopwoningen van enige omvang kunnen worden gerealiseerd.
Om de bouw van deze koopwoningen mogelijk te maken, wordt in de erfpachtvoorwaarden van nieuwe projecten - dus alleen bij woningbouw op gemeentegrond- een maximale verkoopprijs vastgelegd. Voor de koopwoningen geldt een marktconforme grondprijs. Mogelijk worden minimale woninggroottes vastgelegd. Om te voorkomen dat de maatregel wordt omzeild, is doorverkoop alleen toegestaan aan natuurlijke personen. Ook onderzoekt de gemeente de invoering van een verhuurverbod. Hiermee moet worden voorkomen dat middeldure koopwoningen worden doorverhuurd en niet meer beschikbaar zijn voor eigenaar-bewoners.
De maatregel geldt alleen bij nieuwe projecten. Bestaande contracten met ontwikkelaars worden omwille van tempo en voortgang gerespecteerd, aldus Ivens. In de brief aan de gemeenteraad plaatst de wethouder een aantal belangrijke kanttekeningen. Het risico bestaat dat de gemeente onvoldoende kan sturen op woningkwaliteit. Wellicht gaan ontwikkelaars cascowoningen opleveren, waardoor de koper uiteindelijk toch niet goedkoper uit is. Ook handhaving is mogelijk problematisch. Een anti-speculatiebeding is volgens Ivens niet een effectief instrument. Er zijn veel manieren om zo'n beding te ontwijken. Wel wil hij op zoek naar andere manieren om speculatie tegen te gaan. Bovendien ontbreekt het aan mogelijkheden om koopwoningen toe te wijzen aan een doelgroep. "Iedereen kan in deze woningen komen te wonen, ongeacht inkomen", zo schrijft de wethouder.
Ontwikkelaars verenigd in de Neprom vinden het positief dat de gemeente meer ruimte wil bieden voor de bouw van middeldure koopwoningen. "Dergelijke woningen kunnen een bijdrage leveren aan betere doorstroming", aldus directeur Jan Fokkema. Minder positief is hij over de wijze waarop Ivens te werk gaat. "Wij willen graag met hem het gesprek aangaan over de beste manier om de stad betaalbaar te houden. Bij verkoop pakt de eerste eigenaar de winst en gaat die opbrengst voor de samenleving verloren. Dat kan ook anders. Het gesprek daarover komt echter niet tot stand."