Vandaag mogen Amsterdammers ook hun stem uitbrengen over een lokaal onderwerp: beschermd groen in de stad. Maar de abstracte vraagstelling van het raadgevend referendum zal bij de meeste Amsterdammers vooral vragen oproepen: ‘Bent u voor of tegen het voorgenomen raadsbesluit over de Hoofdgroenstructuur? Het wordt daardoor eerder een vertrouwensstem over het stadsbestuur.
De voorgestelde actualisering van de Hoofdgroenstructuur moet ervoor zorgen dat bij plannen voor bebouwing of infrastructuur niet verder wordt geknabbeld aan groene gebieden en natuur in de stad. 'Groen' omvat stadsparken, maar ook bijvoorbeeld Artis, begraafplaatsen en sportvelden, ook die met kunstgras.
In de nieuwe Hoofdgroenstructuur komt er méér beschermd groen bij. Volgens de gemeente zelfs zestien vierkante kilometer. Niet elk groen gebied is daarmee heilig, maar het voorstel schrijft voor dat als toch in beschermd groen wordt gebouwd, dit elders gecompenseerd moet worden. Dat betekent op zich al een trendbreuk want netto is er deze eeuw veel groen verdwenen, zeker gerekend per inwoner.
De initiatiefnemers van het referendum hebben er niettemin weinig vertrouwen in. Zij stellen dat er in het negentig pagina’s tellende beleidskader te veel ruimte is voor uitzonderingen. Wethouder Van Dantzig heeft namelijk opgenomen dat er bij 85 ontwikkelgebieden ruimte moet blijven voor 'enige flexibiliteit' om af te wijken van het beleidskader. Volgens de wethouder om een goede afweging te kunnen blijven maken tussen het bestrijden van de woningnood en de groene doelstellingen. En moet elke wijziging van de hoofdgroenstructuur tot versterking van het groen leiden.
De initiatiefnemers van het referendum hebben daar weinig vertrouwen in. Het verleden zou leren dat bouwen altijd voorrang krijgt. Door de gemeente zelf ingestelde groennormen werden in gerealiseerde nieuwbouwwijken niet gehaald of alleen met 'sjoemelgroen', zoals bermen van snelwegen. En ook water wordt soms meegeteld: 'blauw groen'. Dat is overigens niet nieuw. De vondst van 'blauw groen' maakte eind vorige eeuw de huidige bebouwing van de Oostelijke Haveneilanden mogelijk.
Raadgevend
Wat het gevolg is van de uitslag is onduidelijk. Het referendum is raadgevend en er geldt geen minimum opkomstdrempel. Als vóór wordt gestemd zal de gemeenteraad het huidige voorstel naar verwachting aannemen. Als tégen wordt gestemd kan het college besluiten het voorstel ongewijzigd in te dienen, te wijzigen of terug te trekken. In dat laatste geval blijft het huidige beleidskader Hoofdgroenstructuur van kracht. Daar lijkt niemand mee gebaat, omdat die minder bescherming voor groen biedt dan het nieuwe beleidskader.
Een goed overzichtsartikel over het referendum staat op de site van Het Parool.