D66-er Sebastiaan Capel vindt het na twee perioden als stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Zuid mooi geweest. Tijd voor wat anders na twintig jaar Amsterdamse politiek, waarin hij een vast mantra humde: meer middenhuur.
Sociaal Geograaf Capel bracht twee decennia in de Amsterdamse politiek door. Eerst als fractiemedewerker voor D66, daarna vier jaar gemeenteraadslid en vervolgens 8 jaar als stadsdeelvoorzitter in Zuid. En altijd met Bouwen en Wonen in zijn portefeuille.
Het is mooi geweest. Dat hij stopt heeft niets te maken met de ruwe omgangsvormen in de politiek. Capel: "Echt fysiek bedreigd ben ik nooit. Er is wel veel onzin over mijn integriteit en valse informatie rondgestrooid. Zoals: die Capel heeft net een tweede huis gekocht van de steekpenningen voor alle verleende bouwvergunningen. Dat werd serieus rondverteld op zo'n feestje van keurige Zuid-bewoners."
Bouwwoede
Er wordt veel verbouwd in de stadsdelen Zuid en West. Heel veel. Bewoners ervaren de overlast van ingrijpende verbouwingen, met funderingsherstel, uitgegraven kelders, onderkelderde tuinen, dakopbouwen en puinbakken in de straat. Want elke vierkante meter levert veel op, niet alleen ruimte maar ook geld.
En dus is er overlast, onvrede over de invloed van particuliere beleggers en ongemak over de instroom van de categorie kopers die de kolossale prijzen nog wel kan betalen. Capel stond vaak voor zaaltjes met boze buurtbewoners. In protest tegen wat de 'Bouwwoede' is gaan heten. In februari is er weer een buurtbijeenkomst over deze 'bouwdynamiek' in Het Sieraad, georganiseerd door zijn collega Melanie van der Horst van stadsdeel West.
Cape heeft ook in zaaltjes met boze buurtbewoners gestaan: "Ik loop niet weg voor confrontaties en discussie. Duidelijkheid vind ik heel belangrijk. Ik begrijp heel goed de overlast die mensen ervaren. Als er naast je wordt verbouwd komt dat heel dichtbij: lawaai, scheuren in de muur, containers voor de deur. De overheid wordt daar op aangesproken, maar het zijn veelal privaatrechtelijke kwesties."
De gemeente heeft niettemin wel gereageerd: "We hebben inmiddels een duidelijker kader van wat mag en wat niet mag. Het is bijvoorbeeld nu een aanbouw in de tuin óf een kelder in de tuin, mits het aantoonbaar geen grondwaterproblemen oplevert. Dat kon worden verplicht, andere beperkingen weer niet. Er mag nu minder en het is duidelijker vastgelegd. Waarbij er ruimte blijft om te investeren in kwaliteitsverbetering. Ik wil geen krimpfolie over de stad leggen."
Ambtenaar of politicus?
Acht jaar geleden behoorde hij bij de laatste generatie gekozen stadsdeelvoorzitters. D66 werd toen voor het eerst de grootste partij in Zuid. Vier jaar later werd hij opnieuw voorzitter. Ditmaal benoemd door het college in een nieuw bestuurlijk stelsel. Werd hij zo meer ambtenaar dan politicus?
Capel: "Ik heb zelf nauwelijks verschil ervaren tussen de twee bestuursperiodes. Je opereert natuurlijk binnen de kaders van het coalitieakkoord, maar daarbinnen maak je keuzes en ben je daar ook verantwoordelijk voor. Ik sta in die zaaltjes en in de media om verantwoording af te leggen. Dat is het werk van een bestuurder, niet van een ambtenaar."
"Waar ik vaak moeite mee had was de fermheid waarmee mensen die al goed wonen bouwplannen bestrijden. Dat is bij elk project het geval. Het moet altijd lager en minder. Wie komt op voor al die mensen die een huis zoeken?
Hoofdpijndossier Havenstraat
Een hoofdpijndossier in zijn acht jaar in Zuid was wel de transformatie van het Havenstraatgebied, een rafelrand van de stad maar ook plek van de Tramstichting zijn historische trams stalt en onderhoudt. December 2022 werd het plan dan definitief door de gemeenteraad vastgesteld, al was dat voor de tweede keer. De eerste versie sneuvelde bij de Raad van State. Capel: "We moesten eruit komen met de Tramstichting. Wij wilden zekerheid dat zij de huur van de nieuwe loods, onder de woningbouw, konden betalen. Terugkijkend had ik met de ervaring die ik nu heb misschien het project eerder over de streep kunnen trekken. Maar goed. Er ligt nu een mooi plan, met veel middenhuurwoningen, waaronder de helft geschikt voor gezinnen.
Middenhuur
Want meer middenhuur. Dat is wel het D66 leitmotiv in de hoofdstad én het stokpaardje van Capel sinds begin deze eeuw. In zijn twee periodes als stadsdeelvoorzitter heeft Capel ook steeds geprobeerd projecten in zijn stadsdeel die kant op te laten bewegen. Met trots verwijst hij naar het voormalige stadskantoor aan de Karel du Jardinstraat. Na jaren leegstand en gedoe werd dat gebouw getransformeerd tot een plint met maatschappelijke voorzieningen plus 75 middenhuurwoningen. En hij wijst ook op het chique project Q Residences in Buitenveldert waar een substantieel aandeel middeldure huurwoningen komt.
Meer middenhuur; dat is dan ook zorgen dat woningen betaalbaar blijven? Maar van meer huurregulering in de bestaande particuliere sector moet Capel, anders dan zijn fractieleider Van Dantzig, weinig hebben. Van de eerder gesneefde 'noodknop middenhuur' was hij geen voorstander. Capel: "Ik zie in de bestaande voorraad meer een corporatietaak. In de oude stad kan nauwelijks worden bijgebouwd en is de marktdruk hoog. Laat corporaties daar geen woningen meer verkopen, maar wel meer in het middensegment gaan verhuren. Daar is in de huidige collegeperiode weinig van terecht gekomen. Natuurlijk, de wachtlijst voor een sociale huurwoning is lang, maar daar is in ieder geval nog een wachtlijst. Voor middenhuur is er niet eens een wachtlijst. Middeninkomens kunnen nergens heen en maken nergens aanspraak op."