“Op de markt lenen geen begaanbare weg”
Corporaties doen er zeer onverstandig aan voor WSW-borging hun neus op te halen. Dat vonden alle sprekers tijdens een debat georganiseerd door de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. Daar werd ook de suggestie gedaan om een nieuwe ‘collectieve structuur’ te vormen voor de activiteiten die sinds 1 januari niet meer met overheidsborging mogen worden gefinancierd.
Sinds 1 januari moeten corporaties als gevolg van nieuwe mededingingsregels een strikt onderscheid maken tussen zogeheten maatschappelijke en commerciële investeringen, of preciezer: DAEB en niet-DAEB activiteiten. DAEB staat voor Diensten van Algemeen Economisch Belang. Dergelijke diensten mogen wel met staatssteun worden gefinancierd, andere niet. Dit om een gelijk speelveld ten opzichte van commerciële partijen te verzekeren.
De nieuwe maatregel zorgt voor een flinke administratieve belasting voor corporaties. Zij moeten Chinese muren optrekken in hun organisatie; regelmatig zullen twee delen van één gebouw - zoals winkelplint en woningen - apart moeten worden ondergebracht. Er zijn daarom corporaties die overwegen maar helemaal af te zien van staatssteun, die zich langzamerhand toch al beperkt tot overheidsborging (via het WSW) van leningen.
Maar zowel corporatiebestuurders als Nico Overdevest (Rochdale) en Rob Haans (De Key), als de bestuurders van het Centraal Fonds Volkshuisvesting Jan van der Moolen en WSW-directeur Roland van der Post ontraden deze weg ten stelligste. Het maakt niet alleen lenen duurder, maar zal leiden tot een nog lagere bouwproductie. Van der Moolen: “De nieuwbouwproductie is al met 25 procent gezakt. De corporaties zijn voor een groot deel van de resterende productie verantwoordelijk. Ze hebben geen moeite gehad om leningen te krijgen juist vanwege de overheidsgarantie.“
Voor de financiering van niet-DAEB activiteiten heeft de overheid geen regels vastgesteld. Dit betekent dat corporaties zowel eigen middelen als commerciële financiering mogen gebruiken. Maar de rentepercentages voor leningen zonder WSW-borging liggen flink - 0,5 to 1 procent – hoger. Bovendien zullen banken veel kritischer naar de leningen kijken.
Er wordt daarom binnen de corporatiewereld nagedacht over een collectieve structuur met onderlinge risicodekking voor ‘commerciële’ - Niet-DAEB - investeringen. Van der Post van het WSW toont zich bereid daarover mee te denken. Maar: “Het WSW mag daar geen risicodragende partij in zijn.” Rob Haans van De Key is niet tegen maar wel sceptisch. Hij vreest de onderliggende financiële risico’s die individuele corporaties dan lopen. De corporaties zullen net zo kritisch als banken naar hun onderlinge kredietverzoeken gaan kijken. Er hoeft immers maar één Griekenland tussen te zitten.