Het lukt Amsterdam steeds minder om aan de groeiende landelijke taakstelling voor de huisvesting van statushouders te voldoen. Als enige grote gemeente kampt Amsterdam met een forse - en oplopende - achterstand. De hoofdstad had in 2023 volgens de taakstelling 1.360 statushouders meer moeten huisvesten. Nederlandse gemeenten hebben in 2023 weer meer statushouders gehuisvest dan het jaar ervoor, in totaal meer dan 30.000 tegenover zo'n 29.000 in 2022. Maar het aantal statushouders in asielcentra nam daardoor nauwelijks af.
Voor de huisvesting van vergunninghouders (of statushouders) bestaat sinds jaar en dag wel een spreidingsbeleid. Elke Nederlandse gemeente krijgt ieder half jaar een zogeheten 'taakstelling' met het aantal te huisvesten statushouders, gerelateerd aan het aantal inwoners van de gemeente. Het aantal onder te brengen statushouders groeit flink sinds 2020, zoals uit onderstaande grafiek blijkt. Door de inspanningen van de gemeenten is het aantal statushouders dat in asielcentra wacht op woonruimte vorig jaar iets afgenomen, maar met ruim 15.000 nog altijd groot. Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil daarom nu degenen die al langer dan 14 weken wachten op een huis, uitplaatsen naar hotels in de gemeente (of de directe regio) waaraan ze zijn gekoppeld. Dit mede om de overbevolking in asielzoekerscentra terug te dringen.
Bron: Min J+V / de Volkskrant (klik voor vergroting)
Metropoolregio Amsterdam
In de overspannen woningmarkt wordt het steeds lastiger om voldoende woonruimte te regelen voor statushouders. Het overgrote deel van hen wordt gehuisvest binnen de sociale woningvoorraad. De wachtlijsten daarvoor zijn in de regio Amsterdam al notoir lang. Behalve Amsterdam lukt het ook veel andere andere gemeenten in de regio niet meer om aan hun taakstelling te voldoen. Waren dat er een jaar geleden nog negen van de dertig MRA-gemeenten, inmiddels zijn dat er negentien. Opvallend is de ontwikkeling in Lelystad en Hilversum waar een flinke voorsprong in de taakstelling een jaar later is omgekleurd naar een achterstand. Purmerend en Zaanstad blijken ondertussen wel meer dan in staat aan de landelijke opgave te voldoen.
Maar regionaal gezien is het toch vooral de hoofdstad die worstelt met de stijgende aantallen statushouders. Van de totale achterstand in de MRA van 1.475 komen er 1.360 op het conto van Amsterdam. In het verleden heeft de provincie Noord-Holland de hoofdstad wel eens gedreigd met ingrijpen als ze de achterstanden niet inliep. Zo ver is het nooit gekomen. En zover zal het nu ook niet komen. De hoofdstad heeft namelijk naast de statushouders in 2022 en 2023 ook duizenden asielzoekers opgevangen, vluchtelingen uit Oekraïne niet meegerekend. Volgens het 'asielakkoord' dat staatssecretaris Eric van der Burg sloot met de VNG, kunnen gemeenten een extra inspanning voor asielzoekers 'uitruilen' tegen huisvesting van statushouders. Dat uitgangspunt had waarschijnlijk een plek moeten krijgen in de uitwerking van de spreidingswet. Zoals bekend heeft die wet de eindstreep niet gehaald. Maa Rijk en provincie zullen ongetwijfeld blijven meewegen wat de hoofdstad extra doet ten opzichte van veel andere gemeenten rond de opvang van asielzoekers.
Huisvesting statushouders in de MRA
