Amsterdam wil op 1 april de eerder aangekondigde opkoopbescherming invoeren. Voor huizen met een WOZ-waarde tot en met 512.000 euro geldt dan dat de koper er zelf moet gaan wonen en de woning de eerste vier jaar niet mag verhuren. Deze maatregel moet voorkomen dat steeds meer woningen worden opgekocht door beleggers om daarna duur te verhuren (buy-to-let). Het eerdere voorstel is na de inspraakperiode op een aantal punten aangepast.
Wethouder Jakob Wedemeijer (Wonen): “In Amsterdam is op dit moment 1 op de 3 woningen in handen van particuliere beleggers. De laatste wooncijfers (Wonen in Amsterdam, WiA 2021) laten zien dat duizenden koopwoningen van de markt zijn gehaald en als dure huurwoning worden verhuurd."
WOZ-grenswaarde
Hoewel de gemiddelde transactieprijs inmiddels is opgelopen tot zes ton, zou de beschikking toch zestig procent van de bestaande koopwoningen beschermen. De gemiddelde WOZ-waarde van woningen van eigenaar-bewoners ligt namelijk op 542.450 euro (prijspeil 2020). Dat gemiddelde wordt sterk beïnvloed door hoge waardes: 65 procent van de woningen van eigenaar-bewoners ligt onder deze waarde. Ook de andere grote steden introduceren een opkoopbescherming met een WOZ-waardegrens waar ongeveer 60 procent van de koopwoningen onder vallen. Een nog moeilijk in te schatten effect is in hoeverre beleggers straks uitwijken naar het hogere segment.
De opkoopbescherming voor bestaande koopwoningen moet starters en middeninkomens meer geven op een koophuis. Het college wil de bescherming in de hele stad van toepassing verklaren. Daarmee worden de grenzen van de nieuwe wet opgezocht. Daarin wordt namelijk nadrukkelijk gesproken over 'bepaalde gebieden' die aan specifieke criteria voldoen. Amsterdam argumenteert dat beleggers over de gehele stad actief zijn en overal sprake is van schaarste en oplopende prijzen. Woordvoerder Jack de Vries van Vastgoedbelang verwacht dat Amsterdamse leden de juridische houdbaarheid van de beschikking zullen gaan testen. Hij wijst er ook op dat de maatregel niet beschermt tegen 'keep-to-let'. Dat heeft volgens hem inmiddels een hogere vlucht genomen dat kopen-voor-verhuur. Bij 'keep-to-let' houdt een woningeigenaar na verhuizing zijn woning aan voor verhuur.
De inspraakreacties en stadsdeeladviezen hebben tot een aantal aanpassingen geleid, onder andere over bloksgewijze verkoop en uitzonderingen voor panden waar al eerder afspraken over zijn gemaakt. Als de gemeenteraad instemt gaat de opkoopbescherming op 1 april in. In Rotterdam en Haarlem is inmiddels een opkoopbescherming van kracht.
Invoering opkoopbescherming in grote steden:
| WOZ-grens | Gebiedsaanwijzing | Invoeringsdatum | |
| Rotterdam | €355.000 | 16 wijken | 1-1-2022 |
| Haarlem | €389.000 | Hele stad | 1-2-2022 |
| Den Haag | €355.000 | Hele stad | 1-3-2022 |
| Amsterdam | €512.000 | Hele stad | 1-4-2022 |
| Utrecht | €440.000 | Hele stad | medio maart 2022 |
| Eindhoven | €350.000 | vrijwel in gehele stad (86 CBS-buurten) | tussen feb-mei 2022 |