De flexibele stad

De Amsterdamse oud-wethouder Duco Stadig zegt het in zijn voorwoord: de terminologie van de organische stadsvernieuwing doet alweer bijna clichématig aan. Dat neemt niet weg dat flexibele gebiedsontwikkeling momenteel de aangewezen weg lijkt. In dit boek bieden twee geëngageerde ontwerpers daarvoor bruikbare suggesties.

Niet meer denken in vergezichten en grootschalige planning, maar stapsgewijs werken met ‘startbeelden’ (ipv. eindbeelden) en korte terugverdientijden, dat is zo ongeveer de essentie. En dat kon weleens geen tussenoplossing zijn om de crisisperiode te overbruggen, maar het nieuwe normaal. Aldus de auteurs. Zij ordenden de nieuwe begrippen en instrumenten in ‘De flexibele stad’.
Het zijn intelligente en onafhankelijke denkers, die Bergevoet en Van Tuijl (Temp.architecture). Eerder brachten zij de braakliggende grond in Amsterdam in kaart en dat leverde pijnlijke tenen op bij gemeente en ontwikkelaars. Daarbij ging het niet eens om gelijk hebben, maar om aan te geven waar kansen lagen voor tijdelijke ontwikkelingen. Want dat is een kernbegrip in hun filosofie: ‘permanente tijdelijkheid’.
Achtereenvolgens beschrijven zij het einde aan de groei en de overgang van een aanbod- naar een vraagmarkt. Goed gedocumenteerd komt dan flexibele ontwikkeling aan de orde, gecompleteerd door tientallen suggesties. Die variëren van procesmatige, juridische en financiële tot ruimtelijke instrumenten, doorgaans in de praktijk getoetst. In de daaropvolgende serie gerealiseerde voorbeelden zien we veel Randstedelijke projecten voorbij komen.
Neem De Studio, het voormalige GAK-gebouw aan de A10. Wie had kunnen denken dat voor de appartementen in deze grijze kantoorkolos aan de ringweg zoveel belangstelling zou bestaan? In hun analyse beschrijven de auteurs hoe de eigenaren AM Vastgoed en Stadgenoot van sloop en nieuwbouw afstapten en kozen voor kleine koop- en huurwoningen voor starters en studenten. De Studio geldt inmiddels als referentie voor soortgelijke projecten.