De nationale ouwe sok/Huurders mogen ook rijk worden

Volgens het regeerakkoord moeten bewoners van sociale huurwoningen het recht krijgen hun woning te kopen. Veel deskundigen vinden dat onwenselijk tot onuitvoerbaar, maar Minister Donner is door de VVD gemaand toch uiterlijk deze zomer met een voorstel te komen. Rene Strijland, stedenbouwkundige, ontwikkelingsmanager en projectontwikkelaar, steekt ongevraagd de helpende hand toe met het ‘dubbelpamflet’ De nationale ouwe sok/Huurders mogen ook rijk worden.

Hij stelt daarin voor – en niet voor het eerst – de sociale huurwoningen te verkopen aan de zittende huurders voor een bedrag dat gelijk staat aan hun huidige netto woonlasten gedurende twintig jaar. De corporaties, verenigd in de Corporatie Hypotheek Bank, gaan gedeeltelijk verder als bank: ze ontvangen van deze bewoners geen huur meer maar aflossing. In zijn rekensommen wordt iedereen daar beter van, ook corporaties en landelijke overheid. Strijland berekent een opbrengst van 80 tot 100 miljard euro, waarvan hij grootmoedig 20 miljard aan de corporaties wil geven en 60 miljard aan de Staat (als vergoeding van een eeuw subsidies).

Strijlands betoogtrant is van het type ‘lange halen snel thuis’. Maar goed, daar is het dan ook een pamflet voor. Helaas schept hij verwarring door te suggereren dat corporaties en Rijk onmiddellijk de miljarden kunnen verzilveren, terwijl het geld gedurende de aflosperiode van twintig jaar geleidelijk vrijkomt. Maar het grootste bezwaar tegen zijn redenering is dat hij ‘de huurder’ als stakeholder opvoert, die door een eeuw “huur te betalen ervoor heeft gezorgd dat de woningcorporaties zo rijk zijn geworden”. Maar ‘de’ huurder bestaat niet. Het ‘maatschappelijk gebonden vermogen’ verdwijnt daardoor in toevallige particuliere zakken. Er is in Nederland geen enkele relatie tussen huurprijs en woningwaarde. En zo moet de huurder in Delfzijl in zijn model bijna de marktwaarde betalen, terwijl de huurder van een Jordaan-appartementje misschien wel anderhalve ton in de schoot krijgt geworpen. En hoe rechtvaardig is het dat een toevallige huurder zo’n cadeautje krijgt, terwijl die op de wachtlijst met lege handen staat? Ten slotte doet Strijland wel erg luchtig over het effect op de huizenmarkt en de fiscale consequenties van 1,4 miljoen nieuwe eigenaren.