Roofbouw in Oud-Zuid

Bewoners van Oud-Zuid ervaren in toenemende mate overlast van de bouwwoede in hun wijk. Historicus en buurtbewoner Rudolf Dekker bundelde alle misstanden in het in eigen beheer uitgebrachte pamflet Roofbouw in Oud-Zuid. Aan de hand van talloze voorbeelden schetst Dekker het beeld van een wijk die zwaar in verval raakt door onverantwoorde ingrepen door projectontwikkelaars en investeerders die steeds meer woningen opkopen, strippen en weer verkopen. De in de woningen gebouwde appartementen worden verkocht aan 'superrijken' uit de hele wereld waardoor de tweedeling in de stad versterkt wordt.
En de gemeente doet er niets tegen, aldus Dekker. Sterker nog, de bestuurders blijven strooien met bouwvergunningen die in strijd zijn met bestemmingsplannen en plaatselijke en landelijke bouwbesluiten. De schrijver beticht stadsdeelbestuurders er bovendien van dat de bewoners door hun beleid 'waarbij de bouwbonzen steevast de hand boven het hoofd wordt gehouden' welbewust murw zijn gemaakt.
Een eerder dit jaar door de gemeente aangekondigd onderzoek naar de gevolgen van onderkeldering van oude woningen in Amsterdam loopt nog steeds. Toch zijn er volgens Dekker dit jaar 85 nieuwe vergunningen voor kelderbouw in Zuid afgegeven.
De enorme overlast voor de buurt illustreert Dekkers met een eigen telling op een dag in februari van dit jaar. Er werden op dat moment volgens de historicus zeventig woningen op ingrijpende wijze verbouwd op een stukje Zuid van nog geen zeventig hectare. Ook telt hij dagelijks honderden vrachtwagens, busjes en containers van aannemers die in de buurt staan geparkeerd.

Optoppen, onderkeldering en ongebreidelde (aan-)bouw in binnentuinen leiden volgens Dekkers tot verzakking, ontgroening en water- en geluidsoverlast. De dieselgeneratoren die dag en nacht de pompen van stroom voorzien zorgen bovendien voor stankoverlast en uitstoot van fijnstof.
Om al deze misstanden een halt toe te roepen pleit Dekker ervoor om zowel Zuid als delen van Oud-West – waar dezelfde problemen spelen – nu eindelijk uit te roepen tot Beschermd Stadsgezicht. Hierover heeft het Rijk al tien jaar geleden een positief advies uitgebracht. Maar volgens het gemeentebestuur is daar onvoldoende draagvlak voor. Dekker meent dat dat draagvlak er wel degelijk is en kunnen met een beschermde status de huidige misstanden in elk geval deels een halt worden toegeroepen.

Door het hele boekje heen heeft Dekker getuigenissen geplaatst van bewoners. Schrijnende verhalen van mensen die jarenlang geteisterd worden door herrie en stof door de zoveelste verbouwing naast, boven of onder hun eigen woning. Sommigen zijn in hun wanhoop zelfs verhuisd omdat er geen einde kwam aan de kwelling van overlast in hun buurt. Wel jammer dat al die bewoners anoniem worden opgevoerd.

Ook de cijfers die Dekker gebruikt zijn vaak niet onderbouwd. De foto's in het boekje waarop bouwactiviteiten in de buurt staan afgebeeld zijn bovendien erg vaag. Desondanks toch een interessant boekwerkje met veel informatie over veranderende wet- en regelgeving die volgens Dekker inmiddels zo ingewikkeld is geworden dat burgers er geen wijs meer uit kan worden. Verplichte literatuur dus voor wie meer inzicht wil krijgen in het doolhof van complexe bouwregels. Bovendien geeft het een goed beeld van het groeiende aantal – vaak buitenlandse – investeerders die Amsterdamse woningen opkopen om deze na vaak onverantwoorde verbouwingen weer snel met winst van de hand te doen.