Van Barcelona tot New York, van Tokio tot Amsterdam: een beetje stad is een Smart City of wil dat worden. Maar wat is dat? En is het meer dan ketelmuziek van marketeers van steden en ICT-bedrijven? Een rode draad vormt in ieder geval het optimisme dat toepassing van slimme technologie het leven in de stad schoner, veiliger, efficiënter en dus aangenamer maakt.
Dit boek 'Slimme Steden' is een vreemde eend in het gebruikelijke discours - om ook een keer het woord te gebruiken waar auteur Maarten Hajer zo dol op is - over slimme steden. Hajer begint in zijn inleidend essay aan de andere kant: de uitdagingen waar de steden deze eeuw voor staan. De ondertitel luidt dan ook: “Opgaven voor de 21e eeuw in beeld”. Het gaat niet zozeer over slimme steden maar over slimme stedenbouw. En als technologie kan helpen problemen op te lossen, ja graag. In die volgorde, wat hem betreft: "Als we werkelijk een oplossing willen vinden, moet de technologische focus in het discours van de smart city snel worden bijgestuurd".
Dit boek is vooral een warm pleidooi voor duurzaamheid: "We moeten een manier vinden om steden eco-efficiënt te maken". Hajer typeert de huidige stad als een organisme dat uit het lood is geslagen, in termen van energieverbruik, vervuiling, beslag op het achterland en waterhuishouding. Volgens de auteur is er een omslag in het denken over stadsontwikkeling nodig, minstens vergelijkbaar met de hygiënistische hervormingsbeweging van de 19e eeuw. Die heeft de stedeling riolering en waterleiding opgeleverd, waardoor zijn gezondheid en levensverwachting spectaculair zijn toegenomen.
Het inleidende essay van Hajer wordt gevolgd door hoofdstukken met historische, actuele en kwantitatieve informatie over de stad - zowel nationaal als mondiaal. Tientallen infographics geven antwoord op vragen als: waar leven steden van; wat nemen ze op aan water, voedsel, bouw- en andere materialen; wat voeren ze daarvan weer af en hoe doeltreffend is die stofwisseling? De thema's per hoofdstuk zijn: demografie, lucht, water, voedsel, natuur, mobiliteit, vracht, bouwmateriaal, afval en energie. Aan de hand van al dit feitenmateriaal willen de auteurs duidelijk maken wat de opgaven zijn van de 21e eeuw, en welke kansen er liggen voor verandering. Het resultaat is geen boek geworden voor op het nachtkastje - afgezien van het inleidende hoofdstuk wellicht - wel een indrukwekkende bundeling van informatie.
Slimme steden - Opgaven voor de 21e eeuw in beeld. Ton Dassen, Maarten Hajer, Uitgever:nai010. ISBN 9789462081475, Prijs 19,50. Er is ook een Engelstalige versie.