Was het radicaal sluiten van bejaardenhuizen wellicht toch niet verstandig? De ING concludeert in ieder geval dat 'clustering van ouderenwoningen' noodzakelijk is om de groeiende personeelstekorten beheersbaar te houden. Het overheidsbeleid is - indachtig de wens van veel senioren overigens - om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Maar moet dat 'thuis' ook de oude woning zijn? Volgens de ING kan zorg in wooncomplexen tot wel 50 procent doelmatiger worden geleverd dan in woningen verspreid in de wijk. Daarnaast verbetert clustering de doorstroming op de woningmarkt en vermindert het eenzaamheid en de zorgvraag.
De ING treedt met dit onderzoek in de voetsporen van het rapport 'Oud en zelfstandig in 2030 - een reisadvies' van de commissie Bos uit 2020. Daarin stond al de vraag centraal hoe de zorg voor thuiswonende ouderen in de toekomst op peil te houden.
Dat rapport was enerzijds een pleidooi om ouderen beter te faciliteren om voor zichzelf en voor elkaar te zorgen én voor grotere inzet van digitale middelen. Maar stelde ook vast dat herwaardering van collectieve en semi-collectieve (of semi-zelfstandige) woonvormen voor ouderen is geboden.
ING voegt daar andere argumenten aan toe: de kostenstijging van de thuiszorg en de onmogelijkheid om voldoende personeel te krijgen. ING constateert dat nu veel tijd van de thuiszorg opgaat aan reistijd. En dan komen er vaak ook nog meerdere zorgaanbieders per oudere langs. Dat kan veel efficiënter als cliënten dicht bij elkaar wonen. ING pleit er daarom voor het komend decennium het aandeel geclusterde ouderenwoningen in de bouwopgave te verdubbelen. Dat zou het personeelstekort in 2031 halveren, doordat dan zo’n 9.000 thuiszorgmedewerkers minder nodig zijn, waaronder 1.000 wijkverpleegkundigen.
De regie voor dit soort initiatieven kan volgens ING niet anders dan bij de gemeenten liggen. Maar daarmee is het volgende probleem niet opgelost: wie gaat die geclusterde wooncomplexen bouwen en wie draait op voor het onvermijdelijke onrendabel. Corporaties moeten daar volgens de bank in ieder geval een rol in spelen omdat veel ouderen op sociale huur zijn aangewezen.