De Amsterdamse woningmarkt is krapper dan ooit en daarmee stijgt de aandrang om met beleidsinspanningen de schaarste iets rechtvaardiger te verdelen. Zo is ook de problematiek van gebrekkige doorstroming naar duurdere of kleinere woningen nadrukkelijker op de agenda gekomen.
Aan dat laatste heeft de gemeente al vaker wat proberen te doen. Zo bedacht Herhuisvesting in 1983 het project Van Groot naar Klein, waarbij kleine huishoudens met een verhuispremie van maar liefst 10.000 gulden werden verleid kleiner te gaan wonen. Daar kwam niet veel van terecht. Van de 105 huishoudens die werden aangeschreven, bleken er een jaar later maar negen herplaatst.
Zonder veel tamtam bleef er in de jaren negentig een vergelijkbare verhuiskostenvergoeding bestaan. Maar van echt stimulerend beleid was daarbij geen sprake, stelt Mireille Dijk, Project Manager van het Bureau Doorstroming. “Je kon zelfs een half jaar na je verhuizing nog aanspraak maken op deze subsidie.”
Dijk is verantwoordelijk voor het project Doorstroming dat de Stedelijke Woningdienst en de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties vorig jaar startten. De naam Van Groot naar Klein werd daarbij ingewisseld voor Van Groot naar Beter, dat klonk wat positiever. Een jaar later kan worden vastgesteld dat dit project beter scoort dan in de jaren tachtig. Dat komt volgens Dijk niet zozeer door de verhuiskostenvergoeding van 6000 gulden maar vooral door de voorrangsverklaring die de betrokkenen krijgen. Dijk: “Die vergoeding zien ze als steuntje in de rug. Mensen blijken best kleiner te willen wonen, als ze maar meer comfort krijgen, bijvoorbeeld centrale verwarming, een lift of een benedenwoning. Dan willen ze zelfs meer huur betalen.”
In juni vorig jaar gaf de projectorganisatie de eerste voorrangsverklaring uit. Eind april 2002 zijn volgens Dijk 144 huishoudens via de regeling naar een kleinere woning verhuisd. Het gaat voor het overgrote deel om ouderen. Negen procent is jonger dan vijftig; meer dan 53 procent is 65 jaar of ouder.

Via WoningNet

Met de voorrangsverklaring op zak is het voor ouderen op WoningNet relatief makkelijk scoren, tenminste als ze boven de zestig zijn. Dijk: “Onder de zestig hebben ze weinig aan die verklaring als ze naar een ouderenwoning en benedenwoning willen, want 60plussers of mensen met een medische indicatie hebben voorrang.”

Publiciteit is een belangrijke factor voor het succes van de regeling. “Een kleine veertig procent was daarvoor niet eens ingeschreven bij WoningNet. Vaak wist men niet van het bestaan af.” Het mes snijdt vervolgens aan twee kanten. Er komen grote woningen vrij voor kinderrijke gezinnen en ouderen gaan naar een geschiktere woning. En potentieel aanbod is er nog voldoende. Volgens cijfers uit ‘Wonen in Amsterdam’ werden er in 1999 bijna 13.000 grote woningen bewoond door 1 of 2 personen ouder dan vijftig jaar. Dijk: “Maar voor de doorstroming is het vooral belangrijk om per buurt meer ouderenwoningen te bouwen.”