Amstelkwartier

Het Amstelkwartier zal veranderen in een nieuwe stadsbuurt met duizend woningen, 5500 m2 bedrijfsruimte op de begane grond, een hotel en een basisschool. Nu al staat er het nieuwe hoofdkantoor van Waternet. Met een hoge bebouwingsdichtheid en compacte bouwnormen wordt het een buurt die vergelijkbaar is met het Oostelijk Havengebied. De woningen zijn ondergebracht in ‘stadsblokken’ van tussen de 55 en 85 meter breed. In zo’n stadsblok ligt de bebouwing in een schil rond een open hof of tuin. Ter compensatie van de dichte bebouwing wordt langs de Amstel een park aangelegd.

Overamstel is een tamelijk verscholen en wat rommelig werkgebied achter het Amstelstation. Momenteel biedt het plek aan kantoren, bedrijven, scholen, roeiverenigingen en andere organisaties. Het Nuon-terrein is een bepalende factor. “Met de toevoeging van enige duizenden woningen moet het mogelijk zijn er een goed functionerende stadswijk te maken,” meent Bart Vlaanderen, projectleider Overamstelgebied van de Dienst Ruimtelijke Ordening.

In het ontwikkelde plan worden niet alleen woningen gebouwd, maar wordt ook de werkfunctie nog geïntensiveerd. Dat is volgens Vlaanderen een lastige opgave. “We kennen in ons land een lange traditie van het scheiden van wonen en werken. De kwaliteiten van gemengde woonmilieus worden herontdekt, maar daarbij zitten allerlei regels in de weg. Neem de milieuregels over de minimale afstand tussen bepaalde bedrijvigheid en woningen. Op deze locatie gelden ook nog beperkingen vanwege de aanwezigheid van metro- en spoorlijnen en ringweg A10. Bovendien hebben we te maken met een zogenaamd gezoneerd industrieterrein. Die geluidsruimte wordt door de aanwezige bedrijven op Amstel 1 niet gebruikt, maar voordat we inbreuk kunnen maken op die afspraken moeten we een enorme berg aanpassingen doorvoeren.”

In het zuidelijke deel van het gebied zal werken blijven overheersen. De eerste woningbouw krijgt onder de noemer Amstelkwartier gestalte aan de noordkant, direct langs de Amstel. Maar ook daar wordt de begane grond, vooral langs de belangrijkste straten, gereserveerd voor werken. De dichtheid van het Amstelkwartier zal het midden houden tussen het KNSM-eiland en de Berlagebuurt. Het nieuwe kantoor van Waternet wordt onderdeel van de wijk. ”Toen dat bouwplan werd ontwikkeld, was de komst van een woonwijk nog niet aan de orde. Maar we hebben het kantoorpand zo goed mogelijk ingepast in onze woningbouwplannen.”

Er is meer kantoorontwikkeling voorzien. Nuon wil op eigen terrein een nieuw hoofdkantoor bouwen. “Ook dat wordt een flinke kolos. Maar voor de rest willen we het gebied niet gebruiken voor grootschalige kantoorontwikkeling. Daarvoor is elders in de stad voldoende plek voorhanden. We kiezen op Overamstel juist voor kleinschalige werkruimtes, waarbij onderscheid tussen kantoor of woonhuis niet onmiddellijk te trekken is. Er is ook ruimte voor woon-werkwoningen.”

Behalve dat het ingewikkeld is wonen en werken op een aantrekkelijke manier te mengen, zal Overamstel beter moeten worden ontsloten. Het gebied is door de aanwezigheid van de Amstel, wegen, spoorlijnen en diverse kanalen sterk versnipperd. “De infrastructuur moet drastisch aangepakt. Dat kan door de toevoeging van nieuwe oost/west-verbindingen. En de Utrechtsebrug, voor veel Amsterdammers nog altijd het einde van de stad, zal het begin worden van een nieuwe stadsstraat. Door toevoeging van bebouwing kan een soort van Wibautstraat ontstaan.”

De hoofdattractie van het gebied wordt het nieuwe park aan de Amstel. “Het buitendijkse gebied tussen de Amstel en de Korte Oudekerkerdijk is nu een ontoegankelijk gebied waar slechts een glimp van de rivier valt op te vangen. Straks ligt er een voor de bewoners van het Amstelkwartier en alle andere Amsterdammers toegankelijk park. Bovendien kan een koppeling worden gemaakt met het al aanwezige Nuon-park. Tezamen hebben ze een omvang vergelijkbaar met het Wertheimpark.”

Vlaanderen ziet het al helemaal voor zich. Buurtbewoners en fietsers die een tochtje maken langs de Amstel ontmoeten elkaar op terrassen langs het water Of ze nemen een duik in het drijvende zwembad. Eigenlijk is dat niks nieuws. Een kleine eeuw geleden was het al heel gebruikelijk de Amstel te gebruiken voor zwemwedstrijden.