Stadsdeel Zeeburg onderhandelt met drie woningcorporaties over de verkoop van zijn maatschappelijk vastgoed in de Indische Buurt. In ruil voor een gematigde overnameprijs krijgt het harde garanties over het behoud van voldoende voorzieningen. Een definitief besluit valt enkele weken voor de fusie met Oost-Watergraafsmeer, dat juist afkoerst op een eigen vastgoedbedrijf.

Woningcorporatie Ymere wil structureel de maatschappelijke effecten van investeringen in kaart brengen aan de hand van een MKBA, een maatschappelijke kosten-batenanalyse ontwikkeld door onderzoeksbureau RIGO. “Maar uiteindelijk blijft het lastig om sociale effecten in geld uit te drukken.”

Voorbeelden van brede scholen: Het Multifunctioneel Centrum Binnenhof in Buitenveldert, de Mgr. Bekkersschool in Nieuwendam-Noord en het Community Center August Allebé.

Betere schoolgebouwen, korte lijnen met naschoolse opvang en welzijnsorganisaties en een ontmoetingscentrum in de buurt. Dat zijn de voordelen van brede scholen, vindt men ook in Amsterdam. Maar wie betaalt de extra kosten voor zo’n mooi gebouw en het gemeenschappelijk beheer? Corporaties hebben zich opgeworpen om dergelijke multifunctionele gebouwen neer te zetten en te beheren. Maar ze zitten soms niet op één lijn met schoolbesturen en stadsdelen. En de crisis zet ze aan het denken.

Corporaties bouwen en beheren al lang niet meer alleen woningen. Er wordt stevig geïnvesteerd in leefbaarheid, schoolgebouwen en zorgcentra. Maar er vloeit ook corporatievermogen naar cultuurcentra (Beurs van Berlage, De Hallen), winkelpanden (Damrak), een campus (Universiteit van Maastricht) en een boot (SS Rotterdam). Waar ligt de grens? En hoe staat het met de commerciële vastgoedexpertise en het risicomanagement van corporaties?

De Universiteit van Amsterdam is alom aanwezig in de binnenstad. Nu nog is de UvA verspreid over talloze panden, maar de komende jaren wil ze haar belangrijkste activiteiten gaan clusteren op vier locaties. Niet iedereen is blij met die campusvorming. Tegenstanders vinden het Roeterseilandcomplex nu al ‘totaal misplaats qua schaal’. En omwonenden en monumentenbeschermers procederen tegen de nieuwste plannen voor het Binnengasthuisterrein.

De invoering van KoopGarant stuit op ernstige bezwaren van de Belastingdienst. De regeling voor sociale woningaankoop verhoudt zich slecht tot het Amsterdamse erfpachtstelsel, zo meent de Belastingdienst. De corporaties proberen de belastinginspecteur nog op andere gedachten te brengen. “Een sociale-koopvariant is goed voor de starters op de woningmarkt. En goed voor de woningverkopen van de corporaties,” aldus AFWC-directeur Hans van Harten.

Eind december gaat het Blauwe Huis op IJburg dicht. Daarmee komt een einde aan een bijzonder kunstproject dat claimde de inflexibiliteit van ruimtelijke plannen aan de kaak te stellen. “Het stedelijk leven trekt zich weinig aan van de voorspellingen van een planoloog.”

De zogeheten ‘wijkaanpak’ heeft zijn eerste jaar er op zitten. Dus komt de vraag op wat het nu heeft opgeleverd. Harde cijfers zijn er (nog) niet, maar volgens programmamanager Hettie Politiek zit de winst vooral in een betere werkwijze en sfeer. Die winst moet het leed verzachten als straks door de crisis wellicht minder geld beschikbaar is.

5 boeken en 2 tijdschriftenNieuwe woontrends

Bij sociaal-culturele veranderingen horen nieuwe woonvormen. De VROM-raad onderscheidde er onlangs drie in ‘Wonen in ruimte en tijd’. Om te beginnen is sprake van een toenemende behoefte aan wonen met gelijkgezinden. Wat interessante vragen oproept voor de aanhangers van het Amsterdamse uitgangspunt van ‘de ongedeelde stad’.

De negentien buurten die samen de vijf Amsterdamse aandachtswijken vormen, worden onevenredig hard getroffen door de economische crisis. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse monitorrapportage ‘De Staat van de Aandachtswijken’ van de Dienst Onderzoek en Statistiek. De wijkaanpak moet bewoners van de Vogelaarwijken in tien jaar tijd sociaal-economisch naar het Amsterdamse gemiddelde, het ‘Normaal Amsterdams Peil’ (NAP), tillen.

Wat bepaalt de tevredenheid over een woning en een buurt? De kwaliteit van de woning is maar één factor. De woonomgeving, zoals ligging, soort bewoners, voorzieningenniveau en het wijkprofiel zijn even belangrijk. Een gebied moet iets uitstralen. In strategieën om verloederde gebieden weer een ziel te geven, komt steeds meer aandacht voor de katalyserende rol die (maatschappelijke) voorzieningen, bij voorkeur gehuisvest in markante, buurtbepalende gebouwen, kunnen hebben. Vaak gaat het om ‘maatschappelijk vastgoed’, dat steeds minder in handen van de gemeente is. Investeringen daarin, zeker op langer termijn, kunnen een hoog maatschappelijk én financieel rendement opleveren. Synergie tussen gebied, gebouw en gebruikers is noodzakelijk om een hoogtepunt te bereiken.