Image

Wie passende woonruimte in de stad zoekt staat voor een forse uitdaging. Maar voor mensen met een beperking is de opgave nog een stuk ingewikkelder, zo maakt columnist Ruud Fiere duidelijk. Hij vindt dat er op korte termijn meer aandacht moet komen voor deze groep. Dat betekent: meer passende woningen en een beter afgestemde leefomgeving.

Ida is 73 jaar en sinds haar 40e volledig rolstoelafhankelijk. Al bijna haar hele leven woont ze met haar man Chris in haar ouderlijk huis in stadsdeel Nieuw-West. Nu kreeg ze de kans op een plek in de Bouwmeester een paar honderd meter verderop in de buurt. Dit wooncomplex is een Lang Leven Thuisflat, een pilot van de gemeente Amsterdam en de corporaties om langer thuiswonen voor ouderen mogelijk te maken via gelijkvloerse woningen, gemeenschappelijke ruimten en activiteiten.

Helaas ging de verhuizing niet zonder slag of stoot. De inspecteur namens het WMO-loket oordeelde dat er geen sprake was van een rolstoelgeschikte woning. Reden: er past geen tweepersoonsbed in de slaapkamer die nog voldoende ruimte biedt om van rolstoel naar het bed te kunnen. Daardoor vervalt het recht op een vergoeding voor de aanpassingen in toilet en douche.

Een half jaar van onzekerheid en dubbele huur volgde. Ondanks dat twee losse bedden prima pasten, betaalde dochterlief uiteindelijk de rekening voor de aanpassingen waarna haar ouders weer weken door dezelfde bureaucratie heen moesten om de aanpassingen in het oude huurhuis verwijderd te krijgen.

Nieuw richtjaar: 2040. Zou het echt?

Nederland en mensen met een beperking. Je zou denken dat onze samenleving met al zijn rijkdom aan kennis en middelen een (sociale) infrastructuur kan bieden voor al haar burgers. Helaas is het voorbeeld van Ida en Chris exemplarisch. Verschillende recente onderzoeken zoals die van Nivel, Pointer en Nu.nl concluderen dat gemeenten mensen met een beperking nog te veel in de kou laten staan. Ze komen te weinig hun verplichtingen na, zorgen voor te veel verkokerde wetgeving, bureaucratie en daardoor voor steeds grotere uitsluiting en achterstanden.

De uitdagingen voor passende huisvesting en voorzieningen worden ondertussen steeds groter. In Nederland heeft 1 op de 5 mensen een fysieke beperking of een psychische kwetsbaarheid, en die groep zal fors toenemen. Zo zal bijvoorbeeld het aantal 60+-ers in onze samenleving de komende decennia verdubbelen. Het aantal mensen met dementie zal explosief stijgen naar meer dan een half miljoen in 2040.

Slag of stoot

Om mensen met een beperking volwaardig te kunnen laten meedoen dienen gemeenten een Lokale Inclusie Agenda te hebben. Die vloeit voort uit het VN-verdrag Handicap uit 2006 dat Nederland pas in 2016 rectificeerde, nadat 150 landen ons land al waren voorgegaan. Amsterdam stelde de Inclusie Agenda in 2020 vast met 10 speerpunten om wonen, het OV maar ook digitale middelen toegankelijker te maken voor mensen met een beperking én om er voor te zorgen dat mensen de juiste maatschappelijke ondersteuning krijgen.

Anno 2024 worden er nog steeds rolstoelwoningen verkocht en komen er netto te weinig bij om de wachtlijst goed in te lopen. En omdat ook mensen in een rolstoelwoning wel eens de deur uitgaan, is het op z’n zachtst gezegd opvallend dat de recent aangeschafte trams van het GVB minder toegankelijk zijn dan de vorige exemplaren. Daarbij is slechts 27% van alle bus- en tramhaltes volledig toegankelijk. Voor volwaardig meedoen is op zijn minst heel veel geduld nodig.

Minister Helder van VWS erkent dat er veel meer moet gebeuren en kwam eind februari met een Nationale Strategie rond mensen met een beperking. Doelstelling 2: voldoende aanbod van betaalbare toegankelijke woningen. Nieuw richtjaar: 2040. Zou het echt?

Intussen houden Ida en Chris de moed erin. Hun lichtpuntje is dat zij zich al jarenlang als belangenbehartigers sterk maken voor meer en betere woningen en een beter afgestemde leefomgeving voor hun doelgroep. En dat blijkt uit hun eigen ervaring niet zonder slag of stoot te realiseren.