De lange hordenloop. Een lesje verduurzaming van twee Amsterdamse VvE's

Doe mij die hordenloop maar, denk je bij de omslag van deze publicatie. Een enorme groene schoen, begroeid met bomen, struiken, zonnepanelen, windmolens en gebouwen, stapt met groot gemak over een piepkleine horde. Gelopen race! Maar de werkelijkheid is radicaal anders.  
De verduurzaming van de Amsterdamse VvE’s Buitendok in Noord en Anslijn in Osdorp levert het materiaal voor deze casestudy van VvENET, de belangenbehartiger van VvE’s in de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Frank Steenkamp, journalist en als niet-bewoner lid van een van de verduurzamingscommissies, introduceert de gebouwen en bewoners en beschrijft daarna hoe een pakket van maatregelen voor daken, muren en kozijnen tot stand komt. Achterstallig en groot onderhoud, renovatie en verduurzaming hangen met elkaar samen, met zeer uiteenlopende kostenplaatjes en dito gevolgen voor de maandlasten van de bewoners. Wie niet bekend is met hoe het toegaat in VvE’s valt van de ene verbazing in de andere: het ontbreekt hier en daar aan kennis over het eigen gebouw en nogal wat bewoners weten niet hoe hun eigen VvE werkt. Maar bovenal is het ingewikkeld om tot besluitvorming komen. Iedereen die lid is van een organisatie met een verenigingsvorm zal dat herkennen, want de vraag is steeds, net als in ons parlement, hoe je aan een meerderheid van stemmen komt bij uiteenlopende belangen. 

Slapeloze nachten 

Het geld is onderwerp van hoofdstuk 3. Het leest als een trein en roept het gevoel op: als dat maar goed afloopt! Investeringsramingen, begrotingen en offertes komen “als een ware rollercoaster” over actieve VvE-leden heen, voor wie zo’n project nu eenmaal niet hun dagelijks werk is. Ze worden ook niet altijd even adequaat geadviseerd door professionals. Renteschommelingen zorgen voor slapeloze nachten. “Kunst- en vliegwerk” is aan de orde van de dag, “met vallen en opstaan” moet de puzzel gelegd worden. Dat brengt Steenkamp bij het draagvlak, over de steun van de leden. Hij gebruikt hier heftige bewoordingen, al weet hij ook wel weer afstand te nemen van de gebeurtenissen die dat oproepen. Meer aandacht voor de enorme inzet en betrokkenheid van besturen en commissies en voor de saamhorigheid onder de leden, zou een genuanceerder en zeker ook positiever beeld oproepen van het verenigingsleven. De uitkomsten van de ledenvergaderingen hadden mooi de apotheose van dit hoofdstuk kunnen zijn, maar die staan al in het hoofdstuk over het geld, waarmee wel meer dubbelingen zijn.    

Hordenloop van regels en procedures

Regels en procedures, dat zijn de horden waar de VvE’s in hoofdstuk 5 overheen moeten. Horden die tijdens de sprong hoger worden, en horden die al genomen waren maar opnieuw opdoemen. Warmtefonds, Rijkssubsidie, welstand, brandveiligheid, BIBOB-toets en omgevingsvergunning komen voorbij, alles onder tijdsdruk, en de grondhouding van veel instanties lijkt te zijn: jij wilde dit toch zelf? Steenkamp maakt er geen klaagverhaal van, maar wat zijn de VvE’s af en toe beklagenswaardig. De duurzaamheidscommissie voelt zich soms behandeld alsof ze “een criminele bende” zijn. Morele en materiële steun bieden sommige instanties gelukkig ook wel.  
De Toekomst, we zijn pas halverwege, is de titel van het afsluitende hoofdstuk. De auteur inventariseert de mogelijkheden voor verdergaande isolatie en afkoppeling van het aardgasnet in beide gebouwen. De financiële en juridische horden worden nog hoger dan al het geval was. Het is voor bewoners nauwelijks meer te doen om dit als vrijwilligers allemaal te trekken. “Het kán, maar in de huidige verhoudingen zullen weinig VvE’s dit succes kunnen herhalen”, sombert de auteur begrijpelijkerwijs. 

Indringend beeld

In De lange hordenloop brengt Frank Steenkamp zowel de blik van de buitenstaander als van de direct betrokken insider mee. Hij biedt een indringend beeld van twee duurzaamheidsprojecten, veel kennis over het functioneren van VvE’s, een handige tijdlijn en adviezen voor VvE’s en instanties. Dat maakt het boekje relevant voor niet alleen de MRA, maar voor alle VvE’s in ons land.  
In Amsterdam trekt de gemeente de komende jaren twee miljoen euro uit om VvE’s financieel te helpen bij het maken van plannen voor verduurzaming. Rijksoverheid en hypotheekverstrekkers moeten aan de bak om de fata morgana van de boekomslag tot werkelijkheid te maken.  
 

De lange hordenloop is hier gratis te downloaden.