Speeltuin De Zeeslag, De Banne

Stoepen en wegdek liggen er in sommige straten in de Banne, Amsterdam-Noord, bij alsof er net een aardverschuiving heeft plaatsgevonden. Geen wonder dat de bewoners hun buurt in het WiA-onderzoek een onvoldoende hebben gegeven voor onderhoud van de openbare ruimte. Gebiedsmanager Miranda Zwiers legt uit dat bodemverzakking er al jaren een groot probleem is en dat dit te maken heeft met de manier waarop de wijk in de jaren zeventig is aangelegd. Ter illustratie toont ze een putdeksel dat minstens 40 centimeter boven het maaiveld uitsteekt. De put is niet omhoog gekomen; de bodem er omheen is weggezakt.
We wandelen met stadsdeelvoorzitter Erna Berends (SP) door Banne II, het wijkdeel ten noorden van de IJdoornlaan. Er wordt volgens haar hard gewerkt aan een integrale aanpak van de buurt. Komend najaar verschijnt een principenota waarin de gewenste ontwikkelingen zijn vastgelegd. Berends: “Opknappen van de openbare ruimte is een van de prioriteiten in de komende periode. Ouderen kunnen op sommige plekken nauwelijks  uit de voeten, omdat stoepen verzakt zijn en boomwortels de stoeptegels omhoog hebben geduwd. Er is inmiddels al begonnen om de ergste problemen aan te pakken, maar uiteindelijk moet het hele gebied worden opgehoogd en opnieuw bestraat.”
Voor de ouderen die slecht ter been zijn, is er uitkomst: de Banne Hopper, een elektrisch autootje dat op afroep bewoners voor anderhalve euro heen en weer naar het winkelcentrum en bijvoorbeeld het ziekenhuis brengt. Berends: “Dat is een heel mooi bewonersinitiatief maar de ouderen moeten natuurlijk ook lopend van A naar B kunnen komen zonder angst om te vallen.”

Criminele hangjeugd

Maar er is meer. Volgens Berends zijn armoede, werkloosheid en criminaliteit onder jongeren in sommige gedeelten van de wijk een grotere bron van zorg. “Banne I was twee jaar geleden zeer negatief in het nieuws vanwege de criminele hangjeugd. Dat is grotendeels onder controle door onder meer de komst van bewakingscamera’s en betere afstemming tussen betrokken partijen. Maar feit blijft dat voorzieningen voor jongeren en een buurthuis tijdens de crisis zijn wegbezuinigd. Het is dus de hoogste tijd dat daar nieuwe voorzieningen voor in de plaats komen. In het winkelcentrum is buurtcentrum Huis van de Wijk gevestigd, maar daar worden alleen activiteiten georganiseerd voor jongeren tot een jaar of veertien. Er moeten ook faciliteiten komen voor de oudere jeugd. Verder worden er diverse maatregelen genomen om de armoede te bestrijden. Daarbij wordt samengewerkt met de dienst Werk, Participatie en Inkomen.”

Waarom hier bouwen?

De stadsdeelvoorzitter vindt het erg belangrijk dat bewoners actief betrokken worden bij de planvorming. Zo werd er vorig jaar een bewonersmarkt gehouden waar bewoners mee konden denken over de plannen voor de toekomst. “Zonder draagkracht van de bewoners kom je nergens en daarom worden de bewoners ook zoveel mogelijk betrokken bij de planvorming. Er liggen bijvoorbeeld plannen voor verdichting langs de IJdoornlaan. Er moeten absoluut woningen worden toegevoegd, zodat bewoners ook in deze wijk een wooncarrière kunnen maken. Op die plek tegenover het nieuwe winkelcentrum zou dat op zich prima kunnen. Maar nu is al gebleken dat er omwonenden zijn die tegen bebouwing van die strook groen zijn. Wanneer er onvoldoende draagkracht voor is, moet er een andere oplossing komen. Zo simpel is het.”
Banne Buiksloot krijgt van zijn bewoners veel waardering voor de ruime opzet en het aanwezige groen. Dat verdichting op een groen talud aan de IJdoornlaan op weerstand stuit, is dan ook te verwachten. Han Wanders woont al 34 jaar aan Voorsteven, recht tegenover de plek waar de bebouwing gepland is. Hij is voorzitter van de bewonersvereniging van een complex met in totaal 560 woningen, waarvan meer dan de helft sociale huur is en in bezit van Stadgenoot. De andere helft bestaat uit koopwoningen of vrije huursector. Een buurvrouw haalde onlangs tweehonderd handtekeningen op van buurtgenoten die fel gekant zijn tegen de nieuwbouw.
Wanders, vanaf zijn balkon wijzend op het groene talud met een paar fraaie treurwilgen: “Ik ben voor de toevoeging van nieuwe woningen – dat is alleen maar goed voor de buurt – maar we begrijpen niet waarom dat per se op dit mooie stukje groen moet. Het gaat maar liefst om achthonderd woningen van zes tot acht verdiepingen. Alles hoeft wat mij betreft niet bij het oude te blijven, maar er zijn veel betere plekken om te bouwen, zoals op de Parlevinker waar meer dan genoeg plek is en nauwelijks groen.”

Wegbezuinigd

Han Wanders houdt van Noord, ook al is hij een geboren Jordanees. “Toen ik hier voor het eerst kwam, viel het me op dat de Noorderlingen eigenwijze mensen zijn met een sterke mening. Er is veel solidariteit en dat sprak me aan. Jammer dat de laatste jaren zoveel is wegbezuinigd in de Banne, zoals jongerencentrum P10 aan de Parlevinker. Dat functioneerde prima, maar er was blijkbaar geen geld meer voor. Daardoor kwamen die jongeren in de kou te staan met alle gevolgen van dien. Er wordt helaas vaak niet genoeg stil gestaan bij de gevolgen die bepaalde maatregelen kunnen hebben.”
Volgens Wanders zijn er ook veel zorgen onder de bewoners over de plannen om de buurt samen met twee andere Amsterdamse wijken als eerste aardgasvrij te maken. Het idee is om vanaf 2021 te starten met de transitie naar alternatieve energiebronnen en aansluiting op het stadswarmtenet. Wanders: “De mensen zijn bang dat ze zo’n ingreep in hun portemonnee gaan voelen. Ik pleit ervoor dat er een sociaal statuut komt waarin wordt vastgelegd wat de gevolgen voor de bewoners zijn bij die overstap en wat de rechten en plichten zijn van alle betrokken partijen.”

Al veel vernieuwd

De afgelopen jaren is er ten zuiden van de IJdoornlaan veel vernieuwd. Er verrees een nieuw overdekt winkelcentrum van 7.500 m2 mét maatschappelijke voorzieningen, horeca en een fors aantal appartementen. Momenteel worden op het Banneplein nog eens 251 woningen gebouwd met onder meer 76 sociale huurwoningen van Rochdale. Deze woningcorporatie heeft het meeste bezit in Banne Buiksloot; in totaal 1.658 woningen. De rest van de woningvoorraad is van Ymere en Stadgenoot of is in particulier bezit.
Volgens projectleider Vincent Verbiest van Rochdale heeft de corporatie de afgelopen vijftien jaar - en ook tijdens de crisis – flink geïnvesteerd in dit deel van Noord. “Er is dan ook nauwelijks sprake van achterstallig onderhoud aan de woningen. Wel gaan we nog een complex van 330 woningen in Banne II verduurzamen. De wijk moet aardgasvrij worden maar dan moeten alle woningen wel goed geïsoleerd zijn. Dat is bij dat complex nog niet het geval. Binnenkort gaan we met de bewoners om de tafel om de aanpak te bespreken.”
Er is fysiek dus al veel gedaan maar volgens gebiedsregisseur Liesbeth Hendriksen van Rochdale moet er wat betreft de sociaal-economische positie van een groot aantal bewoners nog veel verbeteren. “Er is veel multiproblematiek, met name onder de oorspronkelijke bevolking. We zijn met alle betrokken partijen bezig met een plan van aanpak. Bovendien participeren we in de aanpak van de openbare ruimte.”
Rochdale is ook betrokken bij het onderzoek naar verdichting op de IJdoornlaan. Hendriksen: “De laatste jaren is er in de Banne I een groot aantal woningen bijgekomen in de markt- en de koopsector. Die ontwikkeling trekt een nieuwe groep bewoners aan. De vraag naar woningen blijft dus groeien en er ligt momenteel een belangrijke opgave om te verdichten. Die plek aan de IJdoornlaan lijkt ons daarvoor heel geschikt. Het gebied heeft een open structuur en kan een mooie verbinding vormen tussen Banne I (Zuid) en II (Noord).”