Integrale samenwerking voor 20 jaar
 Marco Pastors: "De betrokken organisaties hebben zich daarmee voor twee decennia verbonden aan dit deel van de stad." |
Marco PastorsDeetman adviseerde tot een eenduidige visie te komen, slagkracht te organiseren, een heldere boodschap te formuleren naar bewoners en - last but not least - tot een langdurige commitment (20 jaar) van betrokken partijen te komen. Pastors: "Die handtekeningen zijn in 2011 ook gezet en de organisaties hebben zich daarmee voor twee decennia verbonden aan dit deel van de stad." Naast het Rijk, de gemeente, de woningcorporaties zijn dat ook de schoolbesturen, de zorginstellingen, het bedrijfsleven, culturele organisaties, bewoners en de 'veilig partners'. Die laatste partners zijn overigens pas later aan het samenwerkingsverband toegevoegd toen volgens Pastors bleek hoezeer criminaliteit ondermijnend werkt in dit deel van Rotterdam. "Het zit overal. In de woningen, in winkelstraten en in activiteiten van een deel van de bewoners."
Inzet op scholing, werk en wonen
Aanpak van criminaliteit is van belang, maar de bredere aanpak richt zich vooral op het bieden van kansen en perspectief. Pastors: "Dit is geen aanpak van de gemeente of van het Rijk, het is echt een samenwerkingsverband van alle betrokken overheden, instanties, bedrijven en inwoners." De nadruk ligt sterk op scholing en werk. Kinderen krijgen tien extra lesuren per week dan normaal en krijgen een baangarantie als zij hun opleiding in de zorg of techniek afmaken. Volwassenen worden actief naar werk beleid geleid. Per jaar is de doelstelling 2.200 mensen aan een baan te helpen. Op het gebied van wonen is niet de gedachte de huidige bewoners weg te jagen, maar om sociale stijgers een plek te bieden in Rotterdam Zuid. De ambitie is om in 20 jaar tijd 35.000 woningen 'aan te pakken'. Daarvan worden 8.000 woningen gesloopt. Volgens Pastors betekent dit dat, in weerwil van wat wel eens beweerd wordt, van een grote sloop/nieuwbouwoperatie in Rotterdam Zuid geen sprake is. Het totaalpakket van plannen is na wijs beraad van de betrokken instanties tijdens een burgertop aan de bewoners voorgelegd en dat kon volgens Pastors op veel bijval rekenen.
Aanpak woningvoorraad loopt achter
Pastors laat zien dat na acht jaar NPRZ zowel op het terrein van scholing als werk behoorlijke stappen gezet zijn. Op het gebied van wonen zijn verzachtende omstandigheden dat tijdens de vorige crisis wel begonnen is met de aanpak maar dat het aan de benodigde middelen ontbrak. De woningcorporaties hebben voor extra investeringen volgens Pastors ook last van de verhuurderheffing. De doelen op het gebied van wonen lopen daardoor nog achter. Dat heeft volgens Jan Konings, ontwerper en docent aan de Academie van Bouwkunst in Rotterdam ook te maken met het aanzienlijke aandeel woningen dat in de particuliere sector verhuurd wordt. In tegenstelling tot het bezit van de vier betrokken woningcorporaties is daarop veel minder sturing mogelijk. Bovendien ziet hij voor nieuwkomers met een hoger inkomen voldoende kansen voor het benutten van open ruimte in Rotterdam Zuid door hier nieuwe woningen toe te voegen.
Mensen vooruit helpen
Hedy van den Berk, bestuursvoorzitter van woningcorporatie Havensteder dat bezit heeft in de wijken Vreewijk en Lombardije in Rotterdam Zuid, herkent de problemen in de particuliere huursector. "Daar is moeilijk vat op te krijgen. Wij hebben een deel van het particuliere bezit overgenomen, maar dat kunnen we niet voor al die 23.000 woningen doen. Daarvoor ontbreken de middelen." Van den Berk geeft aan dat Havensteder probeert de positie van de zittende bewoners te versterken en tegelijkertijd ook ruimte te bieden voor nieuwe bewoners. "Het is van belang de huidige bewoners, waarvan de meeste prima huurders zijn, ook echt het gevoel te geven dat zij er toe doen. En wij proberen deze mensen een stapje verder te helpen." Het gaat dan om stageplekken, om banen en ook om het toewijzen van woningen aan mensen die uit Rotterdam Zuid komen en een woning zoeken. "Het is heel belangrijk dat niet een nieuwe tweedeling ontstaat en daarvoor is het nodig dat alle partijen in NPRZ goed samenwerken en niet alleen hun eigen werk goed doen, maar ook net iets verder kijken. Anders ontstaan er witte vlekken in de aanpak."
Lessen voor Amsterdam
 Egbert de Vries: "In Amsterdam zijn we heel goed in het opzetten van projecten maar minder goed in het afmaken daarvan." |
Wat kan Amsterdam leren van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid nu er vergelijkbare ambities bestaan voor Zuidoost en Nieuw-West? Egbert de Vries, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC), geeft aan de ervaringen en de manier van samenwerken in Rotterdam Zuid 'bijzonder inspirerend' te vinden. Hij noemt daarbij twee hoofdpunten. De eerste is de lange termijn. "In Amsterdam zijn we heel goed in het opzetten van projecten maar minder goed in het afmaken daarvan." Hij noemt daarbij Zuidoost, waarvoor halverwege jaren negentiger jaren van de vorige eeuw een ambitieuze vernieuwing is ingezet die uiteindelijk niet is afgemaakt. Het tweede punt dat volgens De Vries van belang is, is het stellen van een duidelijk doel – in NPRZ is dat: op het gemiddelde niveau van de vier grote steden in Nederland komen – en dan vooral de insteek van onderwijs en werk. "Als het om onderwijs en werk gaat dan geldt voor woningcorporaties dat zij afhankelijk zijn van andere partijen. Onze valkuil als corporaties is dat wij denken dat dit altijd via de gemeente moet lopen, maar de aanpak in Rotterdam Zuid laat zien dat dit ook heel goed direct kan. Dat wil niet zeggen dat de gemeente niet belangrijk is, integendeel, maar wij moeten niet altijd en niet uitsluitend naar de gemeente kijken." Dat zijn volgens De Vries mooie lessen voor de beoogde wijkaanpak nieuwe stijl in Amsterdam Zuidoost en Nieuw-West.
Livecast: dat ging zo
Tijdens de tweede bijeenkomst van de serie 'Comeback wijkaanpak' met de titel 'Nationaal Programma Rotterdam Zuid' gingen onder leiding van Charlot Schans Marco Pastors (directeur NPRZ), Jan Konings (ontwerper openbare ruimte en docent aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst), Hedy van den Berk (bestuursvoorzitter Havensteder) en Ahmed Abdillahi (postbode en bewoner Rotterdam Zuid) met elkaar in gesprek. Nourddin Doudouh trapte de bijeenkomst af met het voorlezen van een persoonlijke brief over (de verandering van) Rotterdam Zuid.
PROGRAMMA TERUGKIJKEN
