Energiebedrijf Vattenfall zet per direct alle investeringsbeslissingen voor nieuwe en bestaande warmtenetten ‘on hold’ om zijn onvrede te uiten over een besluit dat het kabinet vandaag mogelijk gaat nemen. Dat schrijft de Volkskrant. Reden: in de Warmtewet wil minister Jetten volgens de energiebedrijven laten vastleggen dat warmtenetten in Nederland publiek eigendom moeten worden. Warmtenetten spelen een grote rol in de geplande energietransitie en het gasloos worden van Nederland.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zou in de Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) de warmte-infrastructuur verplicht in publiek eigendom willen onderbrengen. Vooral niet doen, stelt Energie-Nederland onder voorzitterschap van Cora van Nieuwenhuizen. De brancheorganisatie wijst op de schadelijke effecten van zo'n 'onteigening'. Het gaat leiden tot vertraging van de warmtetransitie en aantasting van het gelijke speelveld in de warmtemarkt.
Momenteel is het overgrote deel van de warmtenetten in handen van particuliere bedrijven, met Vattenfall, Eneco en Ennatuurlijk als belangrijkste spelers. Het Amsterdamse Westpoort Warmte is een gezamenlijk bedrijf (50/50) van Vattenfall en de gemeente. Veel gemeenten willen met warmte naar een vergelijkbare situatie als bij elektriciteit en gas: een scheiding tussen netbeheerder en energieleverancier. De warmte-leveranciers hebben nu een monopolie. Daarvoor gelden wel regels voor prijzen en winst, waarop de Autoriteit Consument en Markt (ACM) toeziet. De prijsvorming is (nog) gekoppeld aan de gasprijs.
Van onteigening is volgens de VNG geen sprake omdat de energiebedrijven een redelijke terugverdientijd krijgen voor hun investeringen en de netten tegen marktconforme prijzen worden overgenomen. Gemeenten willen onder aanvoering van de VNG naar een situatie waarbij de energiebedrijven als minderheidsaandeelhouder (maximaal 50%-1 aandeel) betrokken blijven bij de exploitatie van de warmtenetten. Zo kan de kennis van deze partijen blijven.
De energiebedrijven zien dat niet zitten: wel kapitaal, kennis en ervaring inbrengen, terwijl de zeggenschap in handen komt van een publieke partner met weinig ervaring. Daarnaast wordt het warmtebedrijf blootgesteld aan de luimen van de lokale politiek. Kortom: te veel risico's. Energie-Nederland wijst ook op 'zeer duidelijke' adviezen en waarschuwingen van de ACM. De toezichthouder zou hebben voorgesteld de netwerkbedrijven buiten het netbeheerdersconcern te plaatsen zonder aan de eigendomsverhoudingen te sleutelen. Dan blijft het gelijke speelveld behouden, is geen wetswijziging nodig en wordt het risico op vertragingen weggenomen.