Image

In Amsterdam groeit het besef: de stem van ouderen en mensen met beperkingen moet serieuzer genomen worden in het woonbeleid. Want hoe blijven mensen zelfstandig wonen als de stad vergrijst? Hoe zorgen we dat woningen geschikt zijn voor wie minder mobiel is, afhankelijk van zorg of simpelweg ouder wordt? Terwijl we in Nederland nog vaak praten over ouderen, blijkt op mijn vakantieadres – Bristol – dat het anders kan. 

Beleid mét in plaats van vóór ouderen

In Bristol, in stad van bijna 500.000 inwoners in het zuidwesten van Engeland, is ouderenparticipatie in het woonbeleid stevig verankerd. Een centrale rol is er voor het Bristol Older People’s Forum (BOPF), een organisatie die ouderen actief betrekt bij besluitvorming over wonen, zorg en mobiliteit. Ze adviseren de gemeente en woningbouworganisaties via de Housing Advisory Group (HAG). De HAG bestaat uit ervaringsdeskundigen die worden benoemd op basis van motivatie, achtergrond en betrokkenheid. Hun adviezen zijn niet bindend, maar hebben in de praktijk veel invloed door hun inhoudelijke gedrevenheid en brede steun in de gemeenschap.

Co-design: samen ontwerpen aan leefbare woningen

Wat Bristol onderscheidt, is de manier waarop ouderen zelf meedenken over ontwerp en inrichting van woningen en buurten. Het sleutelwoord is co-design. Dat betekent niet dat er een enquête rondgaat – het betekent samenwerken vanaf het begin: bewoners, ontwerpers en beleidsmakers aan één tafel.

Een inspirerende methode is Photovoice. Ouderen maken zelf foto’s van hun leefomgeving: die stoep waar ze struikelen, het bankje waar ze rust nemen, of de helling waar ze met hun rollator niet op kunnen. Deze beelden zijn het vertrekpunt voor gesprekken, inzichten en uiteindelijk aanpassingen in het ontwerp. Het is krachtig, visueel en persoonlijk – precies wat vaak ontbreekt in beleidsnotities.

Visuele ervaringskennis als motor voor verandering

Naast Photovoice zijn er andere werkvormen die ouderen in Bristol inzetten: walking interviews door de buurt, participatory mapping waarin zij hun wijk tekenen en aanduiden wat wel of niet werkt en zelfs het bouwen van miniatuurmodellen van hun ideale woning. Het zijn geen symbolische rituelen, maar fundamentele stappen in het proces. Zodat niet beleidmakers bepalen wat goed is voor de mensen maar zij zich opstellen als: ‘vertel ons wat jij nodig hebt, en we bouwen het samen’.

Waarom Amsterdam moet durven leren

In Amsterdam hebben we ook vormen van bewonersinspraak, maar het ontbreekt vaak aan structurele, inhoudelijke betrokkenheid van ervaringsdeskundigen en beleidsmakers aan een gezamenlijk ontwerp. Terwijl de opgave groeit: de vergrijzing zet door, zorg moet langer thuis geleverd worden waarbij de woningvoorraad schaars is en verouderd.

Bristol laat zien dat het anders kan. Betrokken ouderen, creatieve participatiemethodes en serieuze co-designtrajecten, let’s go!