De vorige zomer stelden de Huurdersvereniging Amsterdam, de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) en de gemeente Amsterdam, hun Samenwerkingsafspraken vast: het richtsnoer voor het beleid in de periode 2015-2019. Tal van thema’s moesten nog worden uitgewerkt. Dat proces is nu afgesloten, voor zover onderhandelingen over het woonbeleid in Amsterdam ooit ophouden. Het bestuur van de Huurdersvereniging is door de leden al weer met huiswerk op pad gestuurd, met als belangrijkste opdracht een einde te maken aan de verkoop van sociale huurwoningen.

Betaalbaarheid

Een prominent thema in de uitwerking is betaalbaarheid. Daarover zijn meer gedetailleerde afspraken vastgelegd. Corporaties verhuren voortaan in elk stadsdeel minstens 75 procent van hun vrijkomende sociale woningen onder de aftoppingsgrenzen (respectievelijk €586,68 en €628,76, prijspeil 2016, afhankelijk van het type huishouden). Huishoudens met een meerjarig minimuminkomen krijgen ‘een passende huur’. Dat wordt maatwerk, waarbij de gemeente het potje van de armoedegelden inzet voor een vorm van lokale huursubsidie. Amsterdam begint het subsidieproject met het in kaart brengen van huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum én een huur die ligt boven de huurtoeslaggrens. De groep die aan deze voorwaarden voldoet, komt volgens de wethouder in aanmerking voor een structurele huurverlaging. Amsterdam voert de regeling gefaseerd in. Over twee jaar moet hij voor de hele doelgroep toegankelijk zijn. De subsidie wordt bekostigd met geld dat is gereserveerd voor armoedebestrijding. Na drie jaar zullen de corporaties deze huurafslag voor hun rekening nemen, dan wel helpen bij het zoeken van een goedkopere woning.

Beschikbaarheid

Jaarlijks komt maar een paar procent van de reguliere sociale huurwoningen beschikbaar voor nieuwe verhuur. Afname van het aanbod door verkoop en liberalisering is één oorzaak, maar sociale huurders verhuizen ook relatief weinig. In dit akkoord mikt men op een nieuwe aanpak om de doorstroming te vergroten: maximaal een derde van het aanbod wordt aan jongeren tot 28 verhuurd met een tijdelijk contract voor vijf jaar (zie pag. 12) over jongerencontracten). De verwachting is dat flink wat van deze starters daarna te veel verdienen voor de sociale huur, waardoor er meer woningen beschikbaar blijven voor de doelgroep. Overigens moeten ook de overige jongeren hun woning uit en aanschuiven in de wachtrij, maar dan wel met vijf jaar extra inschrijfduur.
Meer geschikte woningen voor ouderen moeten beschikbaar komen door de verbeterde regelingen Van Hoog naar Laag en Van Groot naar Beter. Voor het eerst doen alle corporaties daaraan mee.

Woningproductie en -verkoop

Zoals bekend moeten de corporaties hun bouwactiviteiten gaan beperken tot sociale huurwoningen, tenzij de markt het af laat weten. In Amsterdam houden de corporaties een voorrangspositie voor alle nieuw te bouwen sociale huurwoningen, ook voor studentenwoningen. De corporaties hebben deze collegeperiode nog bouwplannen klaarstaan voor 5.500 sociale huurwoningen, waarvan 1.790 studentenwoningen. Er komt één uniforme lage grondprijs voor sociale nieuwbouw ongeacht de locatie in de stad.
Er worden geen nieuwe beperkingen op de verkoop van sociale huurwoningen gesteld. Wel is de erfpachtafdracht bij verkoop aangepast, waardoor het minder aantrekkelijk wordt in populaire gebieden woningen te verkopen. Bij liberalisatie is straks ook een extra afdracht verschuldigd.

Duurzaamheid

Amsterdam heeft enorme groene ambities. De gemeente wil tot en met 2019 circa tien keer meer CO2 besparen dan in de vorige collegeperiode. Dit doel moet onder meer met duurzame warmtevoorzieningen, waaronder stadsverwarming, worden gehaald. Voor 2018 wil men 10.000 woningen aanwijzen voor dergelijke verwarming. Voor 2019 willen de corporaties op 40.000 daken zonnepanelen plaatsen. Daarnaast wordt flink geïnvesteerd in duurzame renovatie.

Ontvlechten

Gemeente en corporaties gaan drastisch snijden in de spaghetti van onderlinge financiële arrangementen. Daarbij wordt veel geld rondgepompt. Heel ingewikkeld en ook niet meer nodig, was de conclusie. Een in het oog springende maatregel is het opdoeken van het  Stimuleringsfonds, een fonds dat wordt gevoed door erfpachtafdrachten van corporaties. Partijen hebben overigens wel een bestemming vastgelegd van inkomsten uit canonherzieningen: ondersteuning van de stedelijke vernieuwing en nieuwbouw van sociale huurwoningen.