Overslaan en naar de inhoud gaan
Top
Eerste verdieping
Renovatie Plan van Gool ligt stil
Milieu versus schoonheid

Door de toenemende aandacht voor duurzaamheid zullen in de toekomst steeds meer conflicten ontstaan doordat milieumaatregelen de architectuur van een gebouw aan kunnen tasten. Waar dat toe kan leiden, blijkt bij de renovatie van het veertig jaar oude wooncomplex Plan Van Gool in Amsterdam-Noord.

Energiesbesparing in de bestaande bouw

Het Plan Van Gool is een ensemble van negen woonblokken met vijf woonlagen die rond groene binnenhoven zijn gegroepeerd. De woonblokken met in totaal 1138 portieketagewoningen zijn met elkaar verbonden door zogenoemde aviolanda-bruggen, vergelijkbaar met de bruggen waardoor je een vliegtuig instapt. De bruggen verbinden een ander bijzonder element van het complex, namelijk de ‘bovenstraten’ van Het Hoogt en Bovenover die op driehoog liggen. De bovenstraten zijn breder dan de gebruikelijke galerijen en Het Hoogt en Bovenover kregen bij de oplevering van het complex van architect en voormalig rijksbouwmeester Frans van Gool dan ook straatnaambordjes. De straten zijn voor iedereen toegankelijk via de open trappenhuizen en de liften aan de zijkanten van de woonblokken.
De woningcorporaties Ymere en Eigen Haard, die eigenaar zijn van het complex, voeren al lange tijd moeizaam overleg met bewoners over renovatie. Uit respect voor het ontwerp van Van Gool keerden bewoners zich alweer jaren geleden zowel tegen het plan om de loopbruggen te verwijderen als tegen het voorstel om de transparante borstweringen van de woningen te vervangen door ramen die tot de vloer doorlopen. De loopbruggen blijven en ook de transparante borstweringen komen terug. Bewoners en woningcorporaties bereikten bovendien overeenstemming over het vernieuwen van de puien - met openslaande ramen - het aanbrengen van isolerend glas (HR++), het verbeteren van de ventilatie en een nieuw duurzaam warmwatersysteem. Dat systeem, waarop alle woningen worden aangesloten, wordt verwarmd met behulp van maar liefst 1280 vierkante meter zonnecollectoren op de daken. Daarmee verzorgt de zon een groot deel van de warmwatervoorziening. Eneco, dat de totale warmteopwekking en -levering overneemt, plaatst HR-ketels in de ketelhuizen. De provincie Noord-Holland stelde subsidie ter beschikking om de milieuvriendelijke verwarming te realiseren. Een mooi plan kortom om de bestaande woningcomplexen een stuk energiezuiniger te maken.

Verzet

De corporaties hebben in samenspraak met bewoners een renovatieplan gemaakt dat tientallen miljoenen gaat kosten. Maar daarmee wilden de corporaties vorig jaar alleen beginnen als het stadsdeel de openbaarheid van de bovenstraten op zou heffen, waardoor de corporaties de trappenhuizen konden afsluiten. Alleen is die maatregel, bedoeld om de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren, volgens een groep bewoners helemaal niet nodig. Bovendien zou het basisconcept van het Plan Van Gool erdoor worden aangetast. Door het tijdrovende conflict dat daarover ontstond werd de milieuvriendelijke renovatie almaar uitgesteld.
Omdat het stadsdeel twee jaar geleden instemde met de wegonttrekking en de bouwvergunning al had verleend, leek de weg voor de corporaties vrij om te beginnen met de renovatie, maar ook toen ontstonden problemen. De aannemer maakte er een rommeltje van, waarna de vernieuwing na de eerste dertig woningen werd stilgelegd. Nu is het de bedoeling dat de renovatie in augustus wordt hervat, maar Frank Witzen van de bewonersvereniging vraagt zich af of dat gaat lukken.
Dat heeft alles te maken met een nieuw conflict over de radiatoren die in de woningen moeten komen. De cv-installaties die worden gebruikt werken met een – milieuvriendelijk – systeem met lage temperatuur. Dat betekent dat de watertemperatuur niet boven de vijftig graden Celsius (nu met gemak negentig graden) uitkomt. Om op koude dagen de woningen voldoende te kunnen verwarmen is daarom een groter oppervlakte van de radiatoren nodig. Witzen: “Maar nu blijkt dat de radiatoren veel groter worden dan ons was voorgespiegeld, het zijn krankzinnige gevaartes die we in onze toch al kleine woonkamers krijgen. Het zijn massieve blokken die ook het fijnmazige ontwerp van de gebouwen aantasten.” Een deel van de bewoners vindt daarom dat er een nieuw plan moet komen. “Desnoods moet het maar wat minder milieuvriendelijk,” aldus Witzen.

 

 

Joost Zonneveld