Minister Blok (Wonen) wil wooncoöperaties meer experimenteerruimte geven om deze nieuwe woonvorm meer kans van slagen te geven. Bijvoorbeeld om een Koopgarant-regeling of andere variant van Maatschappelijk Gebonden Eigendom (MGE) mogelijk te maken. Dat maakte hij bekend bij een conferentie op 9 juni in Pakhuis de Zwijger. Aan enthousiasme voor de wooncoöperatie ligt het niet. Volgens Platform31 zijn ongeveer duizend initiatieven in Nederland bekend, waarvan twintig in Amsterdam. Maar de coöperaties lopen tegen veel praktische problemen aan, niet in de laatste plaats van financiële aard.
Sinds de nieuwe Woningwet vorig jaar van kracht werd, is de wooncoöperatie een officieel alternatief voor het traditionele huren of kopen van woningen. Bij deze rechtsvorm is de coöperatie eigenaar van een aantal woningen is die door de leden gehuurd en beheerd worden. Onder begeleiding van Platform31 is een aantal koplopersprojecten van start gegaan. De diversiteit daarvan is groot: van senioren die samen oud willen worden tot bewoners die een coöperatie oprichten om de sloop van hun geliefde buurtje te voorkomen tot vrijplaatsen die de wooncoöperatie aangrijpen een alternatieve manier van wonen en werken te realiseren.
Hoewel onlangs in Friesland de eerste wooncoöperatie daadwerkelijk woningen van een woningcorporatie heeft overgenomen, lopen veel coöperaties tegen fundamentele problemen aan, zo bleek gisteren tijdens het congres 'De Wooncoöperatie, dat zijn wij!', georganiseerd door Platform31 en Amsterdam. Zo staan Nederlandse banken zeer huiverig tegenover het verstrekken van leningen aan coöperaties. Als ze al in zee gaan met een coöperatie eisen ze een flink percentage eigen middelen.
Ook het vinden van locaties is niet eenvoudig. Juist omdat wooncoöperaties zich veelal richten op betaalbare huisvesting kunnen coöperaties niet concurreren met de vrije markt. Voor de gemeente Amsterdam was dat reden om drie locaties aan te wijzen waar alleen coöperaties kunnen inschrijven, aldus wethouder Laurens Ivens (Wonen) van Amsterdam. Tegen een lage grondprijs, maar op voorwaarde dat de woningen niet verkocht worden en dat de huur gematigd stijgt. Dat gebeurt als eerste op het Centrumeiland, het jongste eiland van IJburg. De inschrijving voor de kavel voor zo'n dertig woningen start in oktober.
Een bekend obstakel is dat woningcorporaties ook bij verkoop aan een wooncoöperatie vanwege landelijke regels een marktconforme prijs moeten vragen, ook al blijven de woningen in de sociale huursector. Dat maakt het in gebieden met een hoge WOZ-waarde zeer moeilijk om via aankoop een wooncoöperatie te starten. Mnister Blok wil nu de experimenteerruimte die de nieuwe Woningwet gebruiken om alternatieve maatschappelijk gebonden eigendom (MGE) mogelijk te maken, zoals Koopgarant. Een woningcorporatie verkoopt daarbij de woningen met korting, maar als de woning later wordt doorverkocht, delen corporatie en de eigenaar winst of verlies. Overigens is de introductie van Koopgarant in Amsterdam uitermate problematisch geweest vanwege de Amsterdamse erfpacht; het is dan ook de vraag hoe de fiscus tegen deze constructie aankijkt. Daarnaast moeten ook woningcorporaties trek hebben te participeren in dergelijke financiële constructies. Wellicht helpt het dat twee ambassadeurs van Platform31 bij Amsterdamse corporaties aan het roer staan: Leon Bobbe van De Key en Hester van Buren van Rochdale.