Image

Onder Hugo de Jonge was er nog ruimte voor twijfel, maar bij dit demissionaire kabinet staat inmiddels vast: men heeft maling aan de sociale huursector.

Recent onderzoek van Cody Hochstenbach zet de pijnlijke feiten op een rij. Wat iedereen die de ontwikkelingen rond sociale huur een beetje volgt in de onderbuik al voelde, wordt door zijn cijfers bevestigd: het gaat de verkeerde kant op. 
De teloorgang van de sector die in de jaren tachtig werd ingezet, wordt niet gekeerd met huidig beleid. Het aandeel sociale huurwoningen zal de komende jaren blijven krimpen, zelfs als alle nieuwbouwdoelen worden gerealiseerd – wat niet voor de hand ligt. De regionale spreiding waar het kabinet op inzet, zorgt uiteindelijk juist voor minder sociale huur, doordat de relatief grotere voorraden in de grotere steden erdoor afnemen.

Gedwee

De corporatiesector kijkt het gedwee aan. Sterker, een deel van de ontwikkelingen van de voorraad zijn het gevolg van afspraken waar de corporaties zelf hun handtekening onder zetten. In de Nationale Prestatieafspraken, waar de handtekening van Aedes onder prijkt, staat dat de corporaties tot 2035 weliswaar 272 duizend sociale huurwoningen bijbouwen, maar er ook 140.000 slopen of verkopen. Als dat doorgaat, daalt het aandeel sociale huur in Nederland naar 25 procent, rekende Léon Bobbe eerder uit.

Voor alles een verklaring, uiteraard. De corporatiesector heeft zeer moeizame jaren achter de rug. Verguisd na het derivatendebacle en de Maseratimediastorm, gekortwiekt door de verhuurderheffing en de algehele maling aan sociale huur van Stef Blok in Rutte II. Zo veel mogelijk er toch nog tussen komen, vooral aan tafel blijven zitten, wie weet hier en daar zelfs nog wat bouwen, waar nodig gefinancierd met verkochte woningen, was dus jarenlang het beste waar de corporaties op konden hopen.

Maar de verhuurderheffing is niet meer. Volkshuisvesting staat weer bovenaan de politieke agenda’s. Pappen en nathouden in de hoop op meer financiële ruimte, is niet meer genoeg. Tuurlijk, de idiote vennootschapsbelasting en ATAD moeten het raam uit, maar dat betekent niet dat de sector in afwachting daarvan akkoord hoeft te gaan met plannen die voor relatief minder sociale huur zorgen. 

Huurbevriezing

Dat de potentie van het benodigde vuur er is, zagen we toen Schoof I besloot om de huren te bevriezen, zonder de benodigde financiële rugdekking voor de corporaties om de klap op te vangen. Ik zag de sector eensgezind en gepassioneerd optrekken richting de politiek. Media stonden vol met corporatiebestuurders en andere corporatie-experts die uitlegden waarom dit een heel dom plan was. Het werkte: de huurbevriezing ging de ijskast weer in.

Waarom die woede er niet is over de verdere marginalisering van de sociale huur – waar de huurbevriezing ook toe zou leiden – snap ik dan ook niet. Ik ben niet cynisch genoeg om te constateren dat de onderscheidende factor is dat de huurbevriezing de corporaties direct in de portemonnee zou raken. Het enige wat ik kan bedenken: de sector zit toch nog in een soort winterslaap. Na jaren van politieke pesterijen en een minister die hun lunch afpakte, zit het niet meer in de corporaties om midden op het schoolplein te gaan staan en te declameren: wij zijn hier en laten ons niet wegpesten.

Maserati’s

Het momentum om dat te veranderen is er nu. Wonen staat op één bij de aanstaande verkiezingen, en menig partij neemt sociale huur in de programma’s een stuk serieuzer dan de huidige coalitie, inclusief pleidooien voor daadwerkelijk investeren in de volkshuisvesting in plaats van enkel belastingen schrappen. 
Grijp het aan, trek de aandacht naar je toe. Ontwaak uit de winterslaap, wordt weer activistischer. Ga met spreekwoordelijke Maserati’s de straat op, zorg dat niemand om je heen kan. Gil het van de daken: wij en de woningen die we bouwen, zijn onmisbaar. Niet ter zelfverrijking, maar voor de volkshuisvesting in Nederland.