Overslaan en naar de inhoud gaan

Veel kanttekeningen bij conceptnovelle

De consultatieronde op de conceptnovelle van minister Blok heeft een stortvloed aan tegenstrijdige reacties opgeleverd. De hoofdlijnen worden niet meer betwist, de uitwerking daarvan des te meer. In het voorstel worden taken en werkgebied van corporaties strak afgebakend, krijgen gemeenten een belangrijker stem en wordt het toezicht verstevigd.

Corporaties dienen zich primair te richten op hun kerntaak: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen en het daaraan verbonden maatschappelijk vastgoed. Andere activiteiten zijn alleen toegestaan als zij bijdragen aan de uitvoering van de kerntaak, zoals bij herstructurering in stads- en dorpsvernieuwing. Corporaties mogen alleen marktwoningen bouwen als marktpartijen het laten afweten.

Volgens AFWC-directeur Hans van Harten stelt de minister zoveel beperkende voorwaarden dat het voor corporaties zeer onaantrekkelijk wordt om vrije sector huurwoningen en betaalbare koopwoningen te bouwen. Zeer breed uiten gemeenten en corporaties de vrees dat gemengd bouwen in achterstandswijken en krimpgebieden nagenoeg onmogelijk wordt. Ook Maxime Verhagen van Bouwend Nederland roept de minister op corporaties in krimp- en herstructureringsgebieden meer beleidsruimte te geven. Vastgoed Belang, de vereniging van particuliere verhuurders, vindt echter dat corporaties nog steeds aan kruisbestuiving kunnen doen, waardoor een ongelijk speelveld blijft bestaan.

Er is veel en tegenstrijdige kritiek op de wijze waarop de minister de maatschappelijke taken van corporaties van de overige activiteiten wil scheiden. Corporaties kunnen zich administratief of juridisch opsplitsen in twee bedrijfsonderdelen. Een tak voor de zogeheten diensten van algemeen economisch belang (DAEB). En een tweede tak voor de overige activiteiten, waaronder het beheer en verhuur van vrije sector huurwoningen. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) wil uitsluitend een juridische scheiding, omdat anders het financieel toezicht te complex wordt, terwijl het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) juist fel ageert tegen juridische scheidingen. Veel partijen waarschuwen de minister voor de bureaucratie die hij wil optuigen. Volgens het WSW komt de minister met een stapeling van maatregelen die grotendeels onnodig zijn om de gestelde doelen te bereiken: "Deze stapeling veroorzaakt voor het borgstelsel grote risico’s en leidt (...) onvermijdelijk tot beperking van de mogelijkheid om borg te verstrekken." De Woonbond waarschuwt voor een grootscheepse liberalisatie van huurwoningen. Vanwege de verhuurderheffing zou er een perverse prikkel zijn om zoveel mogelijk huurwoningen bij de 'commerciële' (niet-DAEB) tak onder te brengen. De heffing geldt immers alleen voor sociale huurwoningen.

WSW en Aedes hebben ten slotte grote bezwaren tegen het onderbrengen van het financieel toezicht (nu CFV) bij een rijksdienst onder ministeriële verantwoordelijkheid. Toezicht zou onafhankelijk moeten blijven van beleidsinvloeden.
Een overzicht van de reacties staat HIER