Als het om wonen gaat is het verschil tussen links en rechts in Amsterdam groot, schrijven Harry Bleeker, René Hesse en Jan Kok in deze opinie-bijdrage. Zij komen tot hun conclusie na vergelijking van de woonparagrafen van tien politieke partijen die deelnemen aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen (met medewerking van Jonneke Bekkenkamp).
Het hoofdstedelijk woondebat wordt mooi samengevat in de volgende tabel.
| Partij | Sociale huur | Middeldure huur en koop | Dure huur en koop |
| Denk | 60 | 30 | 10 |
| BIJ1 | 50 | 40 | 10 |
| GroenLinks | 45 | 45 | 10 |
| Partij voor de Dieren | 40 | 40 | 20 |
| PvdA | 40 | 40 | 20 |
| D66 | 30 | 40 | 30 |
| VVD | 20 | 50 | 30 |
|
JA21, SP en Volt geven geen getallen
|
|||
De links-rechts-volgorde vinden we fraai terug in het nagestreefde percentage sociale huur (van hoog naar laag) en in het gewenste aandeel durehuur/-koop (van laag naar hoog). Het ideale percentage middenhuur/-koop schommelt bij alle partijen rond de 40 procent. Het streven van de huidige GroenLinks-D66-PvdA-SP-coalitie was 40-40-20, maar tijdens Het Grote Woondebat van maandag 7 maart werd als gerealiseerde verhouding 33-20-47 genoemd.
Verkoop sociale huur
De actiegroep Niet Te Koop strijdt al jaren wekelijks tegen de verkoop van sociale huurwoningen in Amsterdam. Zij hebben PvdA, Denk, SP en GroenLinks nu aan hun zijde. Maar VVD, D66 en JA21 wensen hiermee door te gaan. Zij willen die woningen verkopen aan de zittende huurders. Het verhogen van het aandeel koopwoningen in de stad en de doorstromingsgedachte, hier van sociale huur naar koop, spelen daarbij een rol.
De mythe van de middenhuur
Vrijwel alle partijen maken zich hard voor middenhuur. Maar middenhuur (pittige huren tussen de € 750 en de € 1.050 per maand) is voor de meesten waarvoor die is bedoeld, de middeninkomens, te hoog. Zeker wanneer het om huishoudens met één inkomen gaat. Middenhuur kun je realiseren via nieuwbouw en via liberalisatie van sociale huurwoningen. Ook hier doemt de doorstromingsgedachte weer op, nu van sociale huur naar middenhuur. Dé manier om middenhuur betaalbaarder te maken, is die te reguleren. D66, PvdA, Partij voor de Dieren en BIJ1 willen dat het Rijk dit gaat doen. GroenLinks en Denk scherpen dit aan: de puntentelling moet worden doorgetrokken tot 1.050 euro.
Meer koopwoningen
Heel wat partijen zoeken naar mogelijkheden in de koopsector. Is het niet door nieuwbouw of de verkoop van sociale huurwoningen, dan wel via pogingen een betere marktpositie voor kopers te creëren.
Alle partijen zijn voorstander van de zelfwoonplicht en de opkoopbescherming, om zo particuliere kopers te beschermen tegen beleggers actief in buy-to-let. Ook de VVD kiest inmiddels voor de kleine koper en tegen de grote huisjesmelkers. PvdA, Denk, D66 en Volt willen koopstarters helpen via sociale-koopconstructies.
Verdelen van de schaarste
Maar de schaarste aan woonruimte zal niet snel worden opgelost. Dus worden de voorrangsregelingen uit de kast getrokken. Natuurlijk die voor de cruciale beroepen, de bekende trits leerkracht- politieagent-verpleegkundige, populair bij D66, JA21 en PvdA (bij deze laatste partij heten dit maatschappelijke beroepen). Maar ook territoriale voorrang wordt geopperd. Amsterdammers bij Denk en JA21; wijkbewoners bij JA21, BIJ1, GroenLinks en SP.
Om effectief gebruik van woonruimte niet tegen te werken, willen BIJ1, GroenLinks en PvdA af van de kostendelersnorm.
Amsterdam vol?
D66 is niet tegen sloop, als er maar in hoge dichtheden wordt teruggebouwd. De Partij voor de Dieren vindt dat verdichting haar grenzen heeft bereikt. JA21 meent eveneens dat de bestaande stad bijna vol is, daarom wil deze partij de stad uitbreiden.
Om zich nog duidelijker te profileren, haalt rechts de erfpachtdiscussie weer van stal. VVD en JA21 willen erfpacht afschaffen; de andere partijen niet.
Conclusies
Wat betreft Wonen valt er bij de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam zeker wat te kiezen. De links-rechts-tegenstelling komt het scherpst tot uiting bij het kiezen voor sociale huur aan de ene kant, of middenhuur en koop aan de andere kant. Niet alleen VVD en JA21 maken zich sterk voor middenhuur en koop, via nieuwbouw alsmede liberalisatie en verkoop van sociale huurwoningen, maar ook D66. De linkse partijen zijn voorstander van meer sociale huur en het streng reguleren van middenhuur.
Reacties
Maar.... hoe dan?
De belangrijkste vraag lijkt me niet beantwoord in dit artikel: hoe denken de partijen dat ze dit gaan bereiken (lees: betalen)?
Iedereen is het er mee eens dat wonen goedkoop moet zijn. De realiteit is dat bouwen duur is, grond duur is, en iemand dat moet betalen. Sociale en middenhuur woningbouw kan niet plaatsvinden zonder subsidie. Als het niet de dure woners zijn, wie dan wel? Als je deze vraag niet beantwoord dan ben je luchtkastelen aan het bouwen. En daar kan je niet in wonen. Een vleugje realisme zou dus goed zijn om teleurstellingen te voorkomen.
Dus zou goed zijn als de auteurs van dit artikel iets verder kijken dan het foldertje van de politieke partijen en de uitvoerbaarheid laten meewegen.
Reactie toevoegen