De bewoners van de nieuwe Z1 woontoren in Amsterdam Noord

Top

NUL20 nr 113 december 2022

Tweede verdieping

14.12.2022

Mix van bewoners vormt 'interessante uitdaging'

De bewoners van de Z1 woontoren

Deze zomer werd de Z1 woontoren bij het metrostation Amsterdam-Noord opgeleverd. Van de 288 sociale huurwoningen werden er maar liefst 185 aan bijzondere doelgroepen toegewezen. Dat varieert van rolstoelgebruikers en mensen in de zorg, tot een woongroep voor Iraanse ouderen. “Dat wordt een interessante uitdaging”, aldus verhuurder de Alliantie.

Bewoners Z1 woontoren
28	Kwetsbare groep: statushouders
12	Kwetsbare groep: uit maatschappelijke opvang
46	Senioren: 65+
12	Senioren: Iraanse woongroep
4	Medische indicatie: rolstoelwoning
30	Philadelphia
58	Voorrang beroepsgroepen
98	Overige sociale huurders
288

De 70 meter hoge woontoren Z1 in Elzenhagen Noord heeft in de plint een fietsenstalling, kluisjes voor postpakketjes en er komt een gemeenschappelijke ruimte met keuken. Opvallend maar niet heel bijzonder. Wel bijzonder is de samenstelling van de huurders. Maar liefst 185 van de 288 sociale huurwoningen zijn via speciale (voorrangs)regelingen toegewezen aan bijzondere doelgroepen. Dat varieert van rolstoelgebruikers en mensen in de zorg, tot een woongroep voor Iraanse ouderen.
Daarnaast is het vrij uniek dat alle woningen in de sociale sector worden verhuurd, constateert gebiedsmakelaar Frans de Roos van woningcorporatie de Alliantie, de eigenaar en verhuurder. "We gaan in Amsterdam steeds meer de hoogte in maar de exploitatie in hoogbouw van sociale huurwoningen werd lange tijd gemeden. Als er al sociale huur in hoogbouw wordt gerealiseerd is dat steevast maar een klein deel, met daaromheen koop- en vrijesectorwoningen." Gebiedsontwikkelaars Blauwhoed en AM voldeden met de woontoren in één klap aan de veertig-procentsnorm in dit ontwikkelgebied van Elzenhagen Noord.

Communitybuilding

Gebiedscoördinator Roy Schrijnders van de Alliantie is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en de leefbaarheid. Hij vertelt dat communitybuilding heel belangrijk is in zo'n groot complex. Niet alleen door de diversiteit aan bewoners maar ook omdat vereenzaming in zo'n hoog gebouw al snel op de loer ligt. "We zijn begonnen met het schrijven van een beheerplan en hebben daarbij gekozen voor een afgewogen mix van bewoners. Bovendien moet een deel van de bewoners binnen een bepaalde doelgroep vallen, zoals dat in de huisvestingsverordening is geregeld om voorrang te geven aan kwetsbare groepen. Een goede verdeling daarbij is cruciaal om zo'n wooncomplex leefbaar te houden. Om die leefbaarheid te bevorderen hebben we er ook voor gekozen om een speciale ruimte vrij te maken op de begane grond voor een huismeester."

Als het aan de Alliantie ligt komt er in de wijk ook een sociaal wijkteam voor de hele buurt

Als het aan de Alliantie ligt wordt er in de wijk ook een sociaal wijkteam gevestigd waar de hele buurt profijt van kan hebben. Schrijnders: "Het is nog niet honderd procent zeker dat die er ook komt maar we zijn ons daar wel hard voor aan het maken. Dat proberen we in alle ontwikkelgebieden te doen, dus ook hier. Op zo'n plek kunnen mensen terecht met alle zorgvragen. Zo houd je de lijntjes kort."

Brede mix bewoners

Wie woont er in de toren? Dat is een bonte verzameling. Veertig woningen zijn verhuurd aan zogeheten 'kwetsbare doelgroepen'. Daarvan zijn er 28 naar statushouders gegaan en de overige twaalf woningen naar mensen, die doorstromen uit de maatschappelijke opvang van HVO Querido of het Leger des Heils.
Maar de lijst bijzondere regelingen is veel langer. 58 woningen (20 procent) werden verhuurd via de voorrangsregeling voor maatschappelijke beroepsgroepen, en gingen vooral naar zorgpersoneel. Dertig woningen gingen naar zorginstelling Philadelphia. En nog eens 58 seniorenwoningen waren gereserveerd voor ouderen. Ten slotte zijn vier woningen ingericht als rolstoelwoning.

'Een groot complex is lastiger te beheren dan een groep rijtjeswoningen’

Schrijnders: "Het is een groot complex en daardoor lastiger te beheren dan een groep rijtjeswoningen. Het is om die reden ook moeilijker om een community op te bouwen. Maar dat doe je dus onder meer door een goede verdeling te maken van het soort mensen die er komen wonen. Van de 58 woningen voor ouderen zijn er twaalf - op individuele basis - vrijgemaakt voor een Iraanse woongroep. Aan die huurders zijn wel bepaalde eisen gesteld: ze moeten 55-plus zijn en een sociale huurwoning achterlaten in de regio Amsterdam. De woningen voor deze groep zijn bewust over twee verdiepingen verspreid. Dat hebben we gedaan zodat ze deel gaan uitmaken van de hele gemeenschap. Het heet een woongroep omdat de leden een voordracht mogen doen voor een nieuwe bewoner wanneer er een woning leegkomt. De andere woningen zijn via Woningnet aangeboden met voorrang voor 65-plussers."
De Roos: "Via de Beroepsgroepen Regeling van de gemeente is 20 procent van de woningen verhuurd. Dat gaat met name om mensen uit de zorg maar ook uit het onderwijs en de politie. Dat komt de diversiteit ten goede en dat draagt er weer toe bij dat mensen prettig wonen in het complex. Philadelphia Zorg huurt anderhalve verdieping voor bewoners met een licht verstandelijke beperking die door deze instelling begeleid worden. Zij zullen met hun begeleiders als een soort kwartiermakers gaan werken aan de communitybuilding." Onder in het gebouw komt een gemeenschappelijke ruimte. Schrijnders: "Dat wordt een ruimte voor alle bewoners en de mensen van Philadelphia zorgen voor het beheer. Er komt in elk geval een grote keuken. Plannen voor de overige invulling worden samen met de bewoners gemaakt."

'Superblij' met plek in Iraanse woongroep
Image Masood Ghferi is sinds enkele maanden de gelukkige huurder van een appartement in de Z1 woontoren in Amsterdam Noord. Hij maakt deel uit van een woongroep voor Iraanse ouderen die verspreid over twaalf appartementen in de flat wonen. Ghferi woonde voor zijn verhuizing in Monnickendam maar daar was hij aan het vereenzamen. "Ik woonde er al elf jaar in een aanleunwoning maar ik kende er niemand. Bovendien zat de hele woning onder de schimmel en er was niemand die daar iets aan wilde doen. Ik werd er lichamelijk en geestelijk ziek van." Stichting Andische bood uitkomst. Deze stichting is opgezet door en voor Iraniërs in Nederland. Volgens voorzitster Shahnaz Shabazi is het met name voor ouderen uit migrantengroepen heel belangrijk om met mensen met dezelfde culturele achtergrond samen te leven. De stichting is om die reden heel alert op nieuwbouwprojecten waar een woongroep gevestigd kan worden. De leden mogen bij het vertrek van een van de bewoners zelf bepalen wie de nieuwe huurder wordt. Ghferi is dolblij met zijn nieuwe leefomgeving. "Als je ouder wordt en alleenstaand bent zoals ik, krijg je meer behoefte om samen te zijn met gelijkgestemden. Ik ben al twintig jaar vrijwilliger bij stichting Andische en hoorde dat er mensen voor de woongroep werden gezocht. Ik heb mezelf direct aangemeld want je maakt toch makkelijker contact met mensen met dezelfde achtergrond als jij. Dat heeft met de taal te maken maar ook met de cultuur. Om een voorbeeld te noemen: je wilt een recept hebben voor een bepaald Iraans gerecht. Dan hoef ik nu alleen maar bij de buren aan te kloppen. Van het contact dat je op die manier met elkaar hebt krijg je positieve energie." Ghferi vindt het geen probleem dat de woningen niet naast elkaar liggen. "Ik heb hier mijn privacy en als ik behoefte heb om iemand te ontmoeten hoef ik maar een paar deuren verder te gaan. Toen ik een paar weken geleden ziek was kwamen de buren soep brengen en vragen of ze boodschappen moesten doen. Dat is bijzonder waardevol." In de plint komt een gemeenschappelijke ruimte met keuken. De leden van de woongroep hebben al plannen gesmeed om daar een kookworkshop te gaan geven voor alle bewoners. Dat het winkelcentrum op het Buikslotermeerplein op een steenworp afstand is en het metrostation heel nabij ligt maakt het wonen op deze plek nog extra aantrekkelijk. Ghferi: "Ik hoef maar vijf minuten te lopen om boodschappen te doen en als ik wil ben ik met de metro zo in het centrum. Ik ben kortom superblij hier." Image

Bewoners van Philadelphia zorgen voor gemeenschapsgevoel
Image Mariska van Cutsem is manager Zorg en Begeleiding bij zorginstelling Philadelphia. Na een zeer positieve ervaring met een ander begeleid wonenproject in drie woontorens in Buiksloterham van de Alliantie, besloten Philadelphia en de corporatie ook hun krachten te bundelen in woontoren Z1. De organisatie huurt hier dertig woningen. Van Cutsem: "We hebben in Buiksloterham goede ervaringen opgedaan met de corporatie maar ook met het project zelf. Onze huurders zijn mensen met een licht verstandelijke beperking die op zich zelfstandig wonen maar daar wel begeleiding bij nodig hebben. In de flats in Buiksloterham heeft dat heel goed uitgepakt. Met name het contact met de andere bewoners is heel waardevol en er zijn in de loop der tijd allemaal clubjes ontstaan, zoals een dartclub en een groepje dat samen wandelt in de buurt. Ook geven we rondleidingen in de algemene ruimtes, zodat mensen uit het hele land die benieuwd zijn naar dit bijzondere project zelf kunnen zien hoe wij het aanpakken." Het is Philadelphia vooral te doen om communitybuilding in de directe leefomgeving van hun cliënten. Van Cutsem: "Vanaf het moment dat woontoren Z1 werd opgeleverd staan wij een of twee keer per week naast de lift met koffie. Dat is een goede manier om met de bewoners in gesprek te raken en iets te vertellen over onze aanwezigheid. Door de sociale cohesie te bevorderen willen we bovendien de veiligheid in de flat vergroten en zorgen dat het voor iedereen prettig wonen is. Wanneer de gemeenschappelijke ruimte in de plint klaar is gaan wij voorlopig het beheer doen. Maar het is de bedoeling dat uiteindelijk ook de andere bewoners zich gaan inzetten voor de gemeenschap. Wij faciliteren het beheer." De dertig huurders van Philadelphia worden 24 uur per dag begeleid door in totaal twaalf coaches die in wisselende diensten werken. Van Cutsem: "De begeleiding gaat bijvoorbeeld om hulp bij het behandelen van de post die de cliënten ontvangen, het maken van een dag- en weekplanning en ondersteuning bij huishoudelijke taken. En wat vooral belangrijk is, is het aanleren van sociale vaardigheden; bijvoorbeeld hoe kom je voor jezelf op en hoe schat je de intenties van een ander goed in. Dat lukt het beste wanneer er goed contact is met medebewoners. Het uiteindelijke doel is dat onze huurders - we noemen ze eigenlijk liever geen cliënten - met beide benen in de maatschappij komen te staan en een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden."

Janna van Veen

Trefwoord