Vóór 2012 kochten vooral (ex-)bewoners uit Amsterdam Zuidoost er zelf een nieuwe woning. Het stadsbestuur wil nu met zelfbouwprojecten en vooral veel middeldure startersappartementen het woningaanbod verbreden en nieuwe doelgroepen naar het afgescheiden stadsdeel lokken. Zuidoost kan zo een belangrijke bijdrage leveren aan het verlichten van de woningschaarste. “In Zuidoost kunnen we nu al snel heel veel bouwen”, zegt wethouder Eric van der Burg.
Dit is ook Zuidoost: nieuwbouwwijk Switi met 250 betaalbare eengezinswoningen aan de oostkant van de Gooiseweg, een project van BPD.
Manuella (43) kan binnenkort de verhuisdozen tevoorschijn halen. In april krijgt ze de sleutel van haar nieuwe woning in Amsterdam-Zuidoost. Vorig jaar kocht ze aan de Gooise Kant met haar man een ruime eengezinswoning van ongeveer 110 m2. “In vergelijking met andere plekken in de stad is de 171.000 euro die we ervoor moesten betalen, een goede prijs. Al blijft het een flink bedrag om op te hoesten. Ik werk zelf als zzp’er in de zorg, mijn man is taxichauffeur.”
Haar Surinaamse wortels zijn niet de reden dat ze naar het stadsdeel verhuist. “We zijn echt op de woning en de prijs afgekomen. Ik woon al jaren met veel plezier in Noord. De buurt is lekker rustig met een leuke mix aan bewoners. Maar voor de kinderen willen we toch wat ruimer gaan wonen. Ik zal er juist aan moeten wennen dat ik dadelijk meer tussen de Surinamers en Antillianen woon.”
Manuella is een van de 125 kopers in de tweede fase van Switi, een ontwikkeling van BPD met 250 eengezinswoningen aan de oostkant van de Gooiseweg. Ruim vijftig woningen werden vlak na de crisis opgeleverd. Meer dan honderd woningen zijn op dit moment in aanbouw en in april gaan er nog eens 23 in de verkoop. Ook zijn van de laatste fase 34 sociale en vrije sector huurwoningen aan Eigen Haard en een belegger verkocht. De prijzen voor de koopwoningen liggen alweer een stuk hoger dan enkele jaren geleden, vertelt senior projectmanager Theo van den Driest van BPD. “Voor een tussenwoning van 103 m2 betaal je nu zo’n 290.000 euro.” Tot nu toe waren het vooral bewoners uit Zuidoost en spijtoptanten uit de Flevopolders die interesse in de huizen hadden. Maar Van den Driest sluit niet uit dat dit verandert. “Je zit hier dicht bij het winkelcentrum en het vernieuwde Bijlmerpark en dankzij de A9 ben je ook snel uit de stad.”
Weinig (autochtone) instromers
De eengezinswoningen van Switi zijn een verlaat onderdeel van de succesvolle vernieuwing van de Bijlmermeer. Sinds midden jaren negentig werden hoogbouwflats in de sociale huur op grote schaal vervangen door eengezinskoopwoningen die in de smaak vielen bij een opkomende Surinaamse middenklasse in het stadsdeel. Cijfers van gemeentelijk onderzoeksbureau OIS laten zien dat zeker 40% van de nieuwbouw tussen 2005 en 2014 door deze groep is gekocht. Sowieso trok volgens OIS Zuidoost de afgelopen jaren weinig (autochtone) huishoudens van buiten het stadsdeel. Ook in een recent project als Karspelhof bij metrostation Kraaiennest zijn het vooral bewoners uit Zuidoost die nieuwe huizen kopen. Volgens een verkoopmanager van ontwikkelaar Synchroon kwam iets meer dan een derde van de kopers uit andere delen van de stad of Nederland.
Particuliere sociale huur
Toch wil het stadsbestuur graag een zo breed mogelijke doelgroep voor Zuidoost interesseren. Dat is nodig om de druk op de Amsterdamse woningmarkt te verlichten. “Woningbouw op een locatie als Haven-Stad speelt pas over twintig jaar. In Zuidoost kunnen we nu al snel heel veel bouwen”, verklaart wethouder Eric van der Burg die zelf bijna veertig jaar in het stadsdeel heeft gewoond. Naast betaalbare eengezinswoningen voor de beter verdienende Bijlmerbewoners worden er daarom de komende jaren veel zelfbouwwoningen, studenteneenheden in leegstaande kantoren en nieuwe woontorens voor starters met een middeninkomen gerealiseerd.
In lijn met het nieuwe 40-40-20-beleid zijn er ook sociale huurwoningen gepland, al hebben de corporaties nauwelijks grondposities in Zuidoost. De stad kan hiervoor wel in zee met particuliere verhuurders, maar die betalen voor sociale huurwoningen marktconforme grondprijzen. Van der Burg ziet op dit moment geen aanleiding om daar iets aan te veranderen. “Ik heb ook niet de indruk dat het nieuwe beleid de woningbouw in Zuidoost onder druk zet. Ik wil mij daarom aan de afspraken van het college houden, tenzij er goede argumenten zijn om daarvan af te wijken. Het realiseren van een gemêleerde woningvoorraad staat voor mij voorop.”
Plek genoeg
Het is nog te vroeg om in te kunnen schatten hoe realistisch de ambities van het stadsbestuur zijn. Op een gebrek aan ruimte zullen de plannen in ieder geval niet stuklopen. Zuidoost heeft nog veel plekken om te verdichten. Projecten die in de crisisjaren waren stilgevallen, zoals de nieuwbouw rond het Bijlmerpark (Mandelapark) en in de K-buurt, worden op dit moment weer opgepakt. De woningbouwaantallen worden daarbij in de meeste gevallen naar boven bijgesteld. Zo gelden voor Mandelapark de 780 woningen die in het oorspronkelijke plan waren opgenomen, nu eerder als ondergrens. Vooral in de oostflank van het Bijlmerpark is nog ruimte om flink bij te bouwen, vertelt projectmanager Joreen Roben. “Dat kan een gouden randje voor Zuidoost worden met een flink aantal koopwoningen en CPO-projecten.”
Rond het Bijlmer Sportcentrum staan ook nog vierhonderd tot zeshonderd woningen ingepland, waaronder betaalbare huurwoningen voor beginnende leraren. En dan zijn er nog de braakliggende kavels in de E- en K-buurt waar het accent op middeldure huurwoningen zal liggen. Hier komen respectievelijk nog eens 450 en 740 woningen. Nog dit jaar zullen in de E-buurt de eerste tenders worden uitgeschreven. In 2019 is de K-buurt aan de beurt.
Spoor als ruggengraat
En dan is er nog Amstel III, het kleurloze bedrijventerrein dat het afgelopen decennium veel last had van de crisis op de kantorenmarkt. Terwijl de bedrijfspanden inmiddels weer vollopen met nieuwe huurders, gaan Wonam, G&S Vastgoed, Vastint en COD/Duqer kantoren slopen en er binnen vijf jaar bijna 3.000 woningen bouwen (zie kader). Ook het Amerikaanse Grey Star, dat eerder de studentencampus in Diemen-Zuid ontwikkelde, heeft zijn oog op het gebied laten vallen en realiseert op de plek van Holendrecht Centre de komende jaren meer dan 1.500 nieuwe woningen voor studenten, starters en statushouders. Voor hun dagelijkse voorzieningen zijn de nieuwe bewoners aangewezen op het winkelcentrum aan de andere kant van metro- en treinstation Holendrecht. Dat is een bewuste keuze, legt gemeentelijk opdrachtgever Ellen Nieuweboer uit. “Het spoor is in onze plannen de ruggengraat van de vernieuwing van het stadsdeel. De Karspeldreef wordt opgewaardeerd tot een levendige stadsstraat. En met alle nieuwbouw rond de ArenA en winkelcentrum Amsterdamse Poort groeit dat gebied uit tot een sterk centrumgebied waarin wordt gewerkt, gerecreëerd en gewoond.”
| In 2007 zorgde een gloednieuw NS- en metrostation al voor een betere verbinding tussen winkelcentrum Amsterdamse Poort en het kantoor- en uitgaansgebied rond de Amsterdam ArenA. Met de bouw van enkele duizenden nieuwe woningen krijgt ArenAPoort, zoals het gebied door de gemeente wordt genoemd, een nieuwe impuls. Zo bouwt Provast aan de westkant van het spoor op de parkeerterreinen naast het Dreefkantoor en de Sharing Tower twee woontorens met in totaal zevenhonderd woningen. Het gros van de appartementen valt in het middeldure en dure huursegment. Dat geldt ook voor de achthonderd woningen die ontwikkelcombinatie OMC (AM/Ballast Nedam/ING) binnen enkele jaren naast AFAS Live (voormalige Heineken Musical Hall) wil realiseren als onderdeel van een gebiedsontwikkeling met kantoren, een theater, een poppodium en een hotel. Aan de oostkant transformeren OVG en G&S Vastgoed vanaf volgend jaar bovendien het voormalige ING-kantoor tot een luxe wooncomplex met 375 dure huurwoningen. Ontwikkelaars Doniger Urban Developments en Camelot Real Estate mikken op eenzelfde aantal woningen maar dan in de sociale huursector bij de herontwikkeling van het voormalige belastingkantoor aan de Bijlmerdreef. De kleine appartementen zijn bedoeld voor jongeren, dezelfde doelgroep waar Change= zich op richt met zijn 595 goedkope woningen op de hoek van de Bijlmer- en de Dolingadreef. Het complex wordt nog dit jaar opgeleverd. Aan nieuwe bewoners lijkt in ArenAPoort de komende jaren dus geen gebrek. |
Zie ook: overzicht van woningbouwplannen in Zuidoost