Woningen bouwen in de weilanden of binnen de gemeentegrenzen? Purmerend heeft zijn knopen geteld: verdichten. De komende twintig jaar wil de gemeente tienduizend woningen toevoegen. En 60 tot 70 procent daarvan kan binnenstedelijk gerealiseerd worden, verwacht wethouder Thijs Kroese. “Hoogbouw zal de stad een ander aanzien geven.”
Appartementen nabij station Overwhere
Purmerend, de groeigemeente uit de jaren zeventig, is bezig met een nieuwe groeispurt. Die werd al ingezet onder de vorige wethouder Hans Krieger (VVD). Maar anders dan zijn voorganger verwacht PvdA-wethouder Thijs Kroese de woningbouwambities voor een groot deel binnenstedelijk te kunnen realiseren. “In het verleden was de overheersende mening dat Purmerend wegens gebrek aan binnengemeentelijke bouwlocaties veel woningen buiten de eigen gemeentegrens zou moeten bouwen. Dat stuit op zwaar verzet in onze buurgemeenten. Zij koesteren het open landschap. Dat landschap is trouwens ook voor onze eigen inwoners van grote betekenis. Als je meer verdicht, hebben bewoners plekken nodig waar ze rust en stilte kunnen vinden. Wij hebben onze buren inmiddels toegezegd een andere koers te varen en de oplossing voor onze woningnood binnen de eigen gemeentegrens te zoeken.”
Stedelijk woonmilieu bij station
Die oplossing kan volgens hem onder meer worden gevonden in het gebied rondom station Purmerend. “Juist daar zouden we een veel meer stedelijk woonmilieu kunnen creëren. Denk aan appartementen in hoge dichtheden in gebouwen van tien verdiepingen of meer met gemengde functies.” Volgens Kroese is voor zo’n operatie, waardoor de stad een heel ander, meer stedelijk aanzien zal krijgen, voldoende draagvlak binnen de samenleving en de gemeenteraad in het bijzonder. “Er is een enorme vraag naar woningen. Binnen de gemeente, binnen de Metropoolregio. Onze gemeenteraad onderschrijft dat we om onze woningnood te verminderen, nieuwe wegen moeten inslaan.”
Het gaat de wethouder in het stationsgebied niet alleen om een groot bouwvolume. “Wij denken ook dat de bouw van veel meer appartementen past bij de woningvraag van grote groepen woningzoekenden. Voor onze eigen jonge en oudere inwoners, maar ik denk ook aan starters die in Amsterdam vanwege de hoge woningprijzen geen passende woonplek kunnen vinden. Voor hen kan zo’n stationsgebied ook heel aantrekkelijk zijn.”
Meer voorzieningen nodig
De Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft het stationsgebied inmiddels aangewezen als sleutelgebied. Peter Heuvelink, regiodirecteur Noordwest van gebiedsontwikkelaar AM, was betrokken bij de marktconsultatie over de mogelijke ontwikkeling van het Purmerendse stationsgebied. Hij onderschrijft de potenties. “Zo’n locatie is voor bepaalde groepen woningzoekenden zeker interessant. Het is bovendien vlak bij de historische binnenstad. Wel vraag ik mij af of Purmerend al de juiste extra voorzieningen biedt om die deels nieuwe doelgroep van bewoners op een goede manier blijvend aan zich te binden. Dat aspect verdient naar mijn mening meer aandacht.” Kroese doet daarover juist luchtig. “Ooit werd er gewerkt aan een stad met 100.000 inwoners. Daar hebben we indertijd onze voorzieningen op afgestemd. Het werden er minder, maar het ziekenhuis, de bibliotheek en het zwembad zijn toen al gebouwd. En die staan langs de as waar we de verdichting zoeken.”
Niet alleen koop
Voor de uitbreiding van de stad hanteert Purmerend een tijdshorizon van twintig jaar. Kroese heeft sinds zijn aantreden na de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 al flinke vooruitgang geboekt. De teller staat op 4.202 woningen de komende vijf jaar. Met niet alleen nieuwe koopwoningen, maar ook met voldoende sociale en vrije sector huurwoningen. “We zijn heel strikt. We kampen met lange wachtlijsten. Jongeren komen in Purmerend nauwelijks aan bod. Elk bouwplan moet daarom voldoende sociale huurwoningen bevatten.” Mocht dat op een bepaalde locatie niet mogelijk zijn, dan kan een ontwikkelaar compensatie bieden door elders binnen Purmerend extra sociale huur te realiseren. Lukt dat ook niet, dan moet een ontwikkelaar voor elke ontbrekende sociale huurwoning een bijdrage van 30.000 euro per woning in een speciaal fonds storten. Dat geld zal dan door de gemeente worden gebruikt om sociale woningbouw te stimuleren.
Samenwerking beleggers en corporaties
Maar dat fonds is nog helemaal leeg, constateert de wethouder niet zonder vreugde. En van voldoende sociale nieuwbouw is zeker sprake. BPD heeft aangekondigd grote aantallen appartementen te willen bouwen in nauwe samenwerking met woningcorporatie Intermaris. AM heeft samen met Rochdale – nog een samenwerkingsverband ‘oude stijl’ van voor de nieuwe Woningwet – de ontwikkeling van het Kwadijkerpark opnieuw ter hand genomen. “Wij hebben al enige duizenden woningen in Purmerend en zijn net als de andere corporaties bereid onze portefeuille de komende jaren verder te laten groeien. De ambities van Purmerend sluiten goed aan op onze ambities”, zo zegt Eric Nagengast, manager Vastgoed van Rochdale.
De plannen voor Kwadijkerpark, die voorzien in een herstructurering van de gebouwen van de Prinsenstichting en toevoeging van meer dan driehonderd nieuwe woningen inclusief sociale woningbouw, dateren van jaren geleden. Door de kredietcrisis kwam de woningverkoop compleet stil te liggen. Heuvelink heeft aan de vooravond van wellicht de volgende crisis de verwachting dat de ontwikkeling van het gebied niet opnieuw zal stagneren. “We zien bijvoorbeeld dat doorstromers uit Purmerend interesse hebben in deze nieuwbouw. Vijftigers, mensen die zich nog veel te jong voelen voor een appartement, willen hun rijwoning uit de jaren tachtig of negentig graag verruilen voor een royale, comfortabele, duurzame nieuwbouwwoning. Dat heeft vervolgens als positief bijeffect, dat elders in de stad mensen kunnen doorstromen naar de toch wel ruime woningen uit die tijd.” Mocht alsnog de klad komen in de woningverkoop, dan kan de programmering volgens hem nog worden aangepast. Afhankelijk van de behoefte van dat moment; te denken valt aan de bouw van meer, maar kleinere woningen.
Nieuwe plannen
Is de ontwikkeling van het stationsgebied een zaak voor de middellange termijn, in de tussentijd verschijnen er bouwkranen in de zone tussen de Purmersteenweg en het water van de Where. Tegenover het gemeentehuis wordt op diverse plekken de grond bouwrijp gemaakt. De Linden Groep is doende met de bouw van complex De Looiers. Ten westen daarvan heeft Snippe Projecten de locatie van het vroegere postkantoor in ontwikkeling. Een paar jaar geleden nog maar wilde André Snippe daar een iconische woontoren naar ontwerp van architect Liesbeth van der Pol realiseren, maar hoogbouw zo dicht bij de binnenstad stuitte op veel weerstand. Snippe wil daar geen woorden meer aan vuil maken. “Wij hebben die discussie verloren en zijn in goede samenspraak met de gemeente op zoek gegaan naar een andere oplossing. Mulleners+Mulleners heeft een heel ander plan gemaakt. Rondom een aantrekkelijke binnentuin verrijst een pakhuisachtige bebouwing met 137 appartementen. Van klein tot groot. Voor elk wat wils. Aan het water. Met uitzicht op de binnenstad.” Hij verwacht op korte termijn een definitieve bouwaanvraag te kunnen doen. Zijn plan op de hoek van de Hoornselaan en de Purmersteenweg voorziet niet in sociale woningbouw. Maar conform de gemeentelijke eisen heeft Snippe samen met ABB Bouwgroep aanvullende afspraken gemaakt voor de bouw van sociale huurwoningen op Kop West langs het Noordhollandsch Kanaal. De sociale huur wordt afgenomen door Rochdale.
Snelle realisatie
Kan de gemeente op termijn de ambitie om voldoende gemengd te bouwen volhouden? Kroese is vol goede moed. Over de eerste 1.645 sociale huurwoningen zijn al afspraken gemaakt. Hij hoopt dat ook de plannen voor de circa tweeduizend sociale huurwoningen daarna overeind blijven. “Veel hangt af van de investeringsruimte van onze corporaties. Die moeten daarvoor de ruimte krijgen van Den Haag. De kritiek op de veel te hoge Verhuurderheffing zwelt aan. Ik verwacht dat een volgend kabinet daar niet aan voorbij zal gaan. En dan kan het heel goed zijn dat we al in de loop van de jaren dertig onze woningbouwambitie hebben weten te realiseren.”
