De Dobbebuurt in Slotermeer is een van de 22 zogeheten ‘ontwikkelbuurten’ in Nieuw-West. Deze buurt is gemeentelijk beschermd stadsgezicht en onderdeel van het Van Eesterenmuseum. Een extra reden voor de betrokken woningcorporaties om de sloopplannen definitief weg te bergen. De grootste eigenaar Rochdale moet met de renovatie nog een begin maken. Niet alleen de staat van veel huizen is slecht. De Dobbebuurt - en de rest van Slotermeer - bungelen onderaan veel lijstjes.
Renovatie van woningen van woningcorporatie de Alliantie in de Burgemeester Fockstraat.
| Na de Stedelijke Vernieuwing, Wijkaanpak, Vogelaarwijken, Aandachtswijken, Krachtwijken en de gemeentelijke Focusaanpak heeft Amsterdam opnieuw extra geld vrijgemaakt voor buurten die achterblijven op diverse indicatoren, zoals leefbaarheid, veiligheid en sociaal-economische status. In de beleidsstukken worden ze deze keer ‘ontwikkelbuurten’ genoemd. De lijst omvat negentien buurten in Nieuw-West, acht buurten in Noord en vijf in Zuidoost. Vooruitlopend op grotere programma’s ligt er voor elk van de stadsdelen ruim een miljoen klaar voor kleine projecten om het woon- en leefklimaat te verbeteren. Het nieuwe college wil de komende jaren 40 miljoen euro investeren in nieuwbouw, woningverbetering en het opknappen van openbare ruimte in deze 32 buurten. NUL20 neemt in 2018 een kijkje in een aantal ontwikkelbuurten. De aftrap lag in het maartnummer in de H-buurt in Zuidoost. Ditmaal de Dobbebuurt in Nieuw-West. |
Fouad Soubati is gebiedsmakelaar van het stadsdeel in Geuzenveld-Slotermeer. Tijdens een wandeling door de buurt laat Soubati zien dat het Gerbrandypark – dat zich uitstrekt langs de Burgemeester van Tienhovengracht en loopt van Plein ’40-’45 naar de Dobbebuurt – er prima bij ligt. Het park herbergt onder meer een speeltuin en pierenbadje, maar ook een tennisbaan en voetbalveldje. “Dit is een belangrijke plek voor de hele buurt. In de zomer is het vaak overvol. Het is een prima recreatiegebied waar iedereen bij elkaar komt. Dit soort plekken zijn erg belangrijk in een buurt waar mensen vaak te klein wonen en geen geld hebben om op vakantie te gaan.”
Soubati heeft afgesproken met Toon de Vries in de Dobbekamer. De Vries is wijkcoördinator van VoorUit. Deze organisatie bestaat uit studenten die in ruil voor woonruimte maatschappelijke taken verrichten in Amsterdamse wijken. De Vries: “We organiseren activiteiten voor kinderen maar ook voor ouderen, zoals koffieochtenden in buurthuis Tante Ali. Iedere student komt een jaar lang bij een gezin thuis en geeft waar nodig huiswerkbegeleiding of helpt met de papierwinkel.”
De Vries woont al jaren in de buurt. "Slotermeer is een fijne en gezellige plek om te wonen. Ik heb de indruk dat veel mensen zich hier thuis voelen." Hij herkent het beeld uit de cijfers dat de armoede en schuldenproblematiek – ook nu de crisis voorbij is – nauwelijks is afgenomen. “Kinderen komen in oude kleren naar activiteiten."
Uitgestelde renovatie
De buurt dankt zijn naam aan Theodorus Dobbe, verzetsman uit de Tweede Wereldoorlog. Verzet is er ook al jaren onder de bewoners van een deel van de Dobbebuurt tegen de steeds maar weer uitgestelde renovatie van hun woning door opeenvolgende woningcorporaties. Het voornemen was de middelhoge bouw gedeeltelijk te slopen, maar de toegekende status van beschermd stadsgezicht haalde een streep door de rekening. De huidige eigenaar Rochdale maakte vervolgens weinig haast met de broodnodige renovatie van de honderden sociale huurwoningen. Vanaf eind 2019 worden naar verwachting de eerste woningen gerenoveerd. Veel te laat vinden de bewoners, die te kampen hebben met slechte isolatie en schimmel op de muren.
De meeste woningen in de Dobbebuurt zijn van Rochdale. De Alliantie is gestart met het opknappen van 112 woningen in de Fockstraat en Speelmanstraat. Eigen Haard renoveerde zijn woningen in de Speelmanstraat al eerder. Rochdale moet nog beginnen.
Rochdale heeft onlangs op de Burgemeester de Vlugtlaan een buurtpunt geopend. Medewerkers van de woningcorporatie, maar ook van het stadsdeel en bijvoorbeeld agenten van het wijkteam, zullen hier dagelijks aanwezig zijn om vragen van bewoners te beantwoorden. Soubati is heel positief over deze aanpak: “We moeten dit met elkaar aanpakken, want er is veel onrust in de buurt. Begrijpelijk, want er komt een grote vernieuwingsoperatie aan en dat maakt mensen onzeker. Hopelijk kunnen we die onrust met goede voorlichting wegnemen.”
“Alleen al vanwege de schaal van het vernieuwingsproject, duurt het nog zeker vier jaar voor de laatste woning is gerenoveerd”, zegt gebiedsregisseur Ronald van Dijk van Rochdale. “Huurders vragen zich terecht af wat er in de tussentijd gaat gebeuren, zodat ze nog een beetje knap kunnen wonen. Door tempo te maken met het project, maar ook door een tandje bij te zetten in het technisch beheer, proberen we de ergste problemen voor de bewoners te ondervangen. Het buurtpunt aan de Burgemeester de Vlugtlaan is belangrijk bij de informatieverstrekking, maar we gaan ook bij de bewoners langs om te kijken wat er nodig is en wat de wensen zijn. Op die manier krijgen we een beter beeld van de problemen die achter de voordeur leven. Rochdale wil niet alleen onderhoudsproblemen oplossen maar de bewoners ook – samen met het stadsdeel – de benodigde maatschappelijke hulp bieden.”
Dagelijks overleven
Amsterdammers die in de beginjaren opgroeiden in de Westelijke Tuinsteden, spreken vaak liefdevol over hun jeugd. Over de ruimte die er was om te spelen en de saamhorigheid die er heerste. Gulsema, begin dertig en van Turkse afkomst, groeide op in de Reina Prinsen Geerligsstraat in de Dobbebuurt. Haar ouders wonen nog steeds in dezelfde woning, die nu op de nominatie staat om gerenoveerd te worden. Gulsema wil behalve haar voornaam weinig kwijt over zichzelf. Wel heeft ze een uitgesproken mening over de buurt waar ze haar jeugd doorbracht.
Volgens haar zijn van grote delen van Nieuw-West bewust concentratiegebieden gemaakt. “De overheid heeft hier grote groepen mensen met een bepaalde problematiek bij elkaar gezet. Bewoners kunnen zich niet aan elkaar optrekken, maar trekken elkaar juist naar beneden en komen zo in een neerwaartse spiraal terecht. Sociale cohesie is ver te zoeken en er is sprake van polarisatie. Iedere keer als ik hier terugkom, krijg ik het benauwd. Ik kom vaak leeftijdsgenoten tegen die hier ook zijn opgegroeid. Zij ervaren hetzelfde. Hier opgroeien was iedere dag weer een kwestie van overleven. Volgens mij ervaart de jeugd van nu dat nog steeds zo.”
Gulsema woont nu met haar eigen gezin in Geuzenveld. “Ik moet wel in de buurt blijven wonen, want mijn ouders hebben mijn hulp nodig. Ze zijn oud en hebben lichamelijke klachten, niet in de laatste plaats omdat ze al jaren in een zeer slecht onderhouden woning wonen. Al sinds eind jaren negentig was er sprake van sloop van die woonblokken en nu, vier woningcorporaties verder, is dan toch besloten dat er gerenoveerd wordt. Die jarenlange onzekerheid was voor iedereen in de buurt slopend.”
Haar vader en broer hebben last van hun longen, volgens Gulsema zo goed als zeker veroorzaakt door de hardnekkige schimmel op de muren waar de familie jarenlang mee te kampen had. “Er is inmiddels wel iets aan de woningen verbeterd, maar het is nog steeds beneden peil. Binnenkort wordt er in fasen gerenoveerd. Het huizenblok van mijn ouders komt misschien in de tweede helft van volgend jaar aan de beurt. Ik ben bij enkele bewonersbijeenkomsten van Rochdale geweest en heb gevraagd of kwetsbare bewoners zoals mijn ouders niet sneller naar een andere woning kunnen verhuizen. Maar dat gaat niet gebeuren. Ik hoop dat mijn ouders het nog mee mogen maken dat ze de laatste jaren van hun leven in een knappe benedenwoning kunnen wonen.”
Gebiedsregisseur Van Dijk laat weten dat Rochdale een ‘doorstroommakelaar’ heeft aangesteld die de zorgen van de verhuizing naar een andere (wissel-)woning overneemt van oudere en kwetsbare huurders. “We verwachten dat dit goed gaat werken. Op dit moment werken we de aanpak uit. Het idee is om huurders actief te benaderen om zo de doorstroming op gang te brengen.”
Eenzijdig winkelaanbod
De Burgemeester de Vlugtlaan loopt parallel aan het Gerbrandypark en was in zijn hoogtijdagen een druk bezochte en populaire winkelstraat waar onder meer een V&D was gevestigd. Nu wordt deze straat ‘klein Istanbul’ genoemd. Het winkelaanbod is met name ter hoogte van de Dobbebuurt erg eenzijdig. Turkse levensmiddelenwinkels, kebabtenten en bazaars bepalen het beeld.
De Surinaamse eigenaar Glenn van kapsalon Shining Star had graag een wat gevarieerder aanbod gezien. “Het is erg veel van hetzelfde; af en toe wil je ook wel eens iets anders dan een broodje kebab”, zegt hij met een knipoog. Maar wat hij vooral mist in de buurt – behalve een Surinaamse toko – is saamhorigheid. “Mensen leven erg op zichzelf, binnen hun eigen gezin. Ik heb wel eens geprobeerd om een festival te organiseren in het Gerbrandypark met verschillende groepen uit de buurt. Het idee was dat buurtbewoners eten uit hun eigen cultuur zouden presenteren en ook kappers hun verschillende kapsels konden tonen. Ik kreeg zo weinig bijval dat ik het idee maar heb laten varen.”
Glenn woont al 25 jaar in de Speelmanstraat in de Dobbebuurt. Zijn woning is inmiddels gerenoveerd door de Alliantie. “En gelukkig maar, want dat was hard nodig. Jammer dat de mensen in de rest van de Dobbebuurt nog steeds moeten wachten. Klanten van mij die daar wonen klagen steen en been. Niet alleen over de uitgestelde renovatie en de hoge huren maar ook over criminaliteit. Zelf heb ik daar niet zoveel last van. Ik heb met iedereen goed contact. Het zou wel goed voor de buurt zijn wanneer er nieuwe woningen worden gebouwd. Dan krijg je een betere mix van bewoners en vanzelf ook van het winkelaanbod.”
| Gebiedsonderzoeken schetsen een weinig rooskleurig beeld van Slotermeer: lage en dalende buurttevredenheid, veel criminaliteit, hoge werkloosheid en veel armoede. Relatief veel bewoners kampen met een combinatie van schulden, slechte gezondheid en weinig participatie. Met name bewoners van Slotermeer-Noordoost, waar de Dobbebuurt onder valt, hebben een ongunstige sociaal-economische positie. Zo is het aandeel minimajongeren met 34 procent veel hoger dan het stedelijk gemiddelde van 22 procent. Bewoners van Slotermeer-Noordoost geven gemiddeld een rapportcijfer van 5,5 aan hun weinig, een stuk lager dan het Amsterdams gemiddelde: 7. In deze buurt is ook het rapportcijfer voor het schoonhouden van de straten gedaald naar een magere 5,6. Veel klachten gaan over verkeerd aanbieden van grofvuil en rattenoverlast. De cijfers komen uit het onderzoek Wonen in Amsterdam 2017. Het extra geld van de budget Ontwikkelbuurten wordt mede ingezet voor aanpak van de problemen in de openbare ruimte. |