De regionale woningmarkt

Nederlanders zijn niet zulke verhuizers. En als ze het doen, dan het liefst in de buurt. Zo komen de meeste IJburgers uit Zeeburg en Oost/ Watergraafsmeer; zo vestigt het merendeel van de Amsterdammers die de stad verlaten zich in de directe regio: Almere, Amstelveen, Haarlemmermeer, Purmerend, Zaanstad en Haarlem. Hetzelfde geldt voor woningzoekenden uit Haarlem of Oostzaan: ze zoeken bij voorkeur in de eigen buurt, gemeente en vervolgens regio. Gemeentegrenzen zijn daarbij hoogstens psychologische drempels, tenminste voor kopers. Die kunnen zich namelijk - afgezien van incidentele voorrangsregels bij nieuwbouwprojecten - overal vrij vestigen. Voor de groep die is aangewezen op goedkope huurwoningen gelden meer beperkingen. Zij stuiten op tal van plekken in Nederland op hekken die gemeenten of regio’s optrekken om spontane instroom van sociale huurders aan banden te leggen. Je kunt dat afdoen als een ‘eigen-volk-eerst’-politiek, maar lokale bestuurders moeten ook rekening houden met hun eigen starters, ouderen, medisch-urgenten, gescheiden ouders en sociale verbanden. En als ze dat al niet doen, worden ze er wel op aangesproken door hun kiezers. De bestuurders uit de gemeenten van de stadsregio Amsterdam – voorheen Regionaal Orgaan Amsterdam (ROA) geheten – weten er alles van.
Er is vanuit het perspectief van de woningzoekende alle reden de stadsregio Amsterdam als één woningmarkt te zien. Dan doen we veel te weinig, ook in dit blad. Mea culpa. We berichten tot achter de komma over het tekort aan grote woningen terwijl Almere een overmaat aan eengezinswoningen heeft, we produceren gedetailleerde overzichten over de aantallen sociale huurwoningen en middensegmentwoningen zonder ons af te vragen wat de omliggende plaatsen bouwen, enzovoort, enzovoort. Mea culpa.
Maar er zijn wel redenen voor. De gemeentegrenzen zijn een politieke realiteit. Op dat niveau kunnen harde afspraken worden gemaakt; op dat niveau kunnen bestuurders worden afgerekend. Van een bestuurlijke haarbal als het ROA kan dat nauwelijks worden gezegd. Dan is er de informatievoorziening. Op gemeentelijk niveau is er - zeker in Amsterdam - een overvloed aan gegevens beschikbaar; op ROA-niveau vergt de beantwoording van elke vraag uitputtend onderzoek. Dat merkten we ook bij dit nummer weer.
Niettemin, we proberen in dit nummer met een ‘rondje regio’ weer wat goed te maken. Want de woningmarkt houdt niet op bij de grenzen van 020.

Fred van der Molen
Hoofdredacteur
fred@nul20.nl