Wat een gesomber in de vastgoedwereld. Projecten stokken omdat kopers het laten afweten én omdat beleggers vaker afhaken. Ontwikkelaars zien geen haalbare businesscases meer. De omstandigheden om in nieuw en bestaand vastgoed te investeren zouden veel ongunstiger zijn geworden. Want - u kent het rijtje - opgelopen rente, stijgende bouwkosten, hogere belastingen en andere overheidsmaatregelen zoals de aangekondigde huurregulering.
Tijd voor wat optimisme leek ons. Vanuit de vraag 'Wat lukt nog wel' maakten we een rondgang langs een van de grootste bouwlocaties van Nederland: de noordelijke IJ-oever. Daar draaien de kranen nu nog volop. En ontwikkelaars sloten vrij recent nog nieuwe overeenkomsten met de gemeente. Goed nieuws dus? Zeker, maar een overeenkomst geeft nog geen garantie dat de heipalen ook daadwerkelijk de grond ingaan. Dat besluit wordt zo lang mogelijk opgeschoven.
Wat opvalt: woningcorporaties zijn voor projectontwikkelaars steeds vaker de reddingsboei. In Amsterdam namen Lieven de Key, Eigen Haard en de Alliantie recentelijk projecten over op het NDSM-terrein, en eerder in Elzenhagen Zuid. In al deze projecten zag de ontwikkelaar geen haalbare businesscase meer voor het geplande bouwprogramma met veel vrijesectorwoningen. Bij een vijftal projecten is het woningprogramma omgezet naar uitsluitend sociale en permanente middenhuur, woningen waar grote behoefte aan is. Corporaties springen daar in het gat dat pensioenbeleggers achterlaten. De vraag is hoe vaak ze dat kunnen doen. Maar vooral: hoe vaak kan - de niet meer zo rijke hoofdstad - Amsterdam zich dat permitteren? Want het omzetten van vrijesectorwoningen naar corporatiewoningen gaat gepaard met een veel lagere grondprijs. Anderzijds: als er niet wordt gebouwd, zijn er op korte termijn helemaal geen inkomsten.
Op onze zoektocht naar wat er wel kan, kwamen we ook uit bij Eureka!, een wooncoöperatie met vergevorderde bouwplannen voor een complex met bijna honderd woningen. Aan het optimisme van de initiatiefnemers konden we ons laven. Waarom maakt dit ambitieuze bouwplan wel kans van slagen, terwijl veel andere wooncoöperaties financieel vastlopen?
Ook optimistisch is Rob Haans, de topman van de Alliantie. Hij ziet vooral mogelijkheden. Hij ziet kansen om de bouwproductie van de Alliantie te laten groeien van gemiddeld 1.000 naar 1.300 woningen per jaar.
Ten slotte is er in dit wat-kan-er-wel-thema aandacht voor de NH Bouwstroom, een initiatief van corporaties om een productiestroom op gang te brengen van duizenden duurzame, modulaire fabriekswoningen.
Redt u het met dit shot optimisme de tweede helft van het jaar? Goede zomer!
