Deze vier buurtprofielen horen bij het algemene artikel over het Leefbaarheidsonderzoek, een onderdeel van Wonen in Amsterdam 2019. De meeste wijken in Oost, Zuid en Centrum scoren daarin bovengemiddeld. Maar de bewoners van Nieuw-West, en in het bijzonder die van Geuzenveld-Slotermeer, zijn een stuk minder positief. En 'hot center' blijft de tevredenheid onder bewoners dalen. Van 2001 tot 2015 steeg het gemiddelde rapportcijfer dat Amsterdammers voor hun buurt gaven. Sindsdien blijft het stabiel op een 7,5. Maar aan vervuiling lijkt bijna iedereen zich meer te zijn gaan ergeren. De vier hier besproken buurten vertonen bijzondere resultaten. Het hoofdartikel vind je hier:
Er is wel wat aan de hand in het oude centrum van de stad

4,7 voor overlast. 4,2 voor vervuiling.
Bewoners Burgwallen zijn overlast van toeristen zat

Op het eerste oog lijkt er weinig aan de hand met de leefbaarheid in het centrum van Amsterdam. Het stadsdeel scoort een mooie 7,9 en staat daarmee op de tweede plaats na Zuid. Maar wie inzoomt op het gebied rond de Oudezijds Voorburgwal, ziet veel onvrede over de toegenomen drukte en vervuiling door het groeiende toerisme. Geen enkele andere buurt in de stad scoort slechter als het gaat om overlast van andere mensen (4,7) en ergernis over vervuiling (4,2). Bewoners hebben er ook de meeste overlast van vakantieverhuur (58%). De buurt wordt in de slechte scores op de voet gevolgd door de Burgwallen Nieuwe Zijde, aan de overzijde van de Dam.
Er is één troost: in vergelijking met twee jaar geleden is het bewonersoordeel in beide buurten min of meer stabiel gebleven, op de omgang met andere mensen in Nieuwe Zijde na (-0,5). Over een langere periode gemeten (2009-2019) gaat de leefbaarheid echter gestaag achteruit. Myriam Corzilius van het wijkcentrum d’Oude Stadt is niet verbaasd over de slechte scores. “Sinds een jaar of vijf zie je steeds meer toeristenwinkels en coffeeshops op en rond de Nieuwezijds Voorburgwal komen. We hebben ook veel last van groepen dronken Engelsen die in goedkope hostels overnachten. Ook worden steeds meer woningen boven de horeca via AirBnB verhuurd.” De vervuiling in haar buurt wordt volgens haar vooral veroorzaakt door horecazaken die een deel van hun vuilnis bij het gewone huisvuil dumpen. “Ze hebben wel contracten met commerciële afvalbedrijven, maar die zijn beperkt en erg duur.”
Bewoners van de Burgwallen hebben er volgens de WiA-cijfers weinig vertrouwen in dat de situatie zal verbeteren. Ook hierin bungelen beide buurten onderaan op de ranglijst met respectievelijk het rapportcijfer 4,9 (Oude Zijde) en 5,5 (Nieuwe Zijde). “Ivens heeft wel goede ideeën om de uitwassen van toerisme aan te pakken, maar wanneer gaat hij ze eindelijk eens uitvoeren? Er staat nog voor 3 miljoen euro aan boetes voor illegale vakantieverhuur open, maar ze worden niet geïnd door een tekort aan handhavers. Wordt het zo langzamerhand niet tijd om dat aan te pakken? We willen nu wel eens resultaten zien.’[JB]

Minste score: 6,4.
Geuzenveld-Slotermeer: geen plofkraken zou veel schelen

“Nieuw-West blijft achter, staat in de conclusies van de Leefbaarheidsmonitor, maar we halen toch een zes”, zegt Ronald Mauer over de uitkomsten van de Leefbaarheidsmonitor 2019. “Het is voldoende, maar niet genoeg”, erkent de stadsdeelbestuurder.
Vooral het ontwikkelgebied Geuzenveld-Slotermeer en de buurt De Punt in Osdorp scoren laag in de monitor (6 tot 6,5). Onderzocht is het niet, maar volgens Mauer zijn er voor de hand liggende oorzaken. In Slotermeer zorgen de slechte staat van de woningen en de ruim een decennium achterblijvende vernieuwing voor ontevredenheid. Daarnaast spelen sociaal-economische factoren een rol: laag opleidingsniveau, veel werkloosheid en  armoede. “Jongeren proberen met criminele activiteiten het inkomen aan te vullen.”
Maar in Geuzenveld is het einde van de stedelijke vernieuwing toch in zicht? Toch scoort ook deze buurt laag. Dat klopt, zegt Mauer. Daar wordt nog gewerkt in de Nolensstraat en de Eendrachtbuurt. Mensen van wie het huis af is ergeren zich aan de aanhoudende status van bouwplaats. Anderen willen juist dat hun woning wordt aangepakt. Dat speelt volgens Mauer ook in andere delen van Nieuw-West.
En dan is er de ‘high impact crime’ in Geuzenveld-Slotermeer en elders in Nieuw-West. Onder de geweldsdelicten zorgden de plofkraken op het Lambertus Zijlplein in Geuzenveld voor veel onrust. Van de laatste, in februari vorig jaar, bestaan video-opnamen die werden verspreid op sociale media. “De buurt zou hoger scoren zonder die plofkraken”, aldus Mauer. Dergelijke gevoelens van onveiligheid spelen ook in andere delen van Nieuw-West, ook in De Punt in Osdorp.
Vervuiling is natuurlijk een probleem in de hele stad, voor Nieuw-West en met name Geuzenveld-Slotermeer komen daar nog de rattenplaag bij en de lachgaspatronen die doorgaans jonge roeszoekers achterlaten. De aanblik ervan zorgt ook voor een onveilig gevoel. En Nieuw-West telt veel jongeren: maar liefst een kwart van het totale aantal in de stad. Maar er zijn ook lichtpuntjes. De bewoners zijn de afgelopen twee jaar niet negatiever geworden over de toekomst van hun buurt. [JvdT]

Sterkste stijger: +0,4.
Tuindorp Oostzaan: jonge gezinnen verhogen leefbaarheid

Tuindorp Oostzaan in Noord behoort tot de vier Amsterdamse wijken die een flinke stijging van de tevredenheid laten zien. Het rapportcijfer ging omhoog van 7,0 naar 7,4. Volgens het factsheet over de leefbaarheidscijfers heeft dat wellicht iets te maken met de nieuwbouwwijk De Bongerd, die voor de statistici ook deel uitmaakt van het gebied. Maar volgens sociaal wijkbeheerder Dariusz Zurek is ook het oorspronkelijke Tuindorp Oostzaan erop vooruitgegaan. “Er wonen daar veel oudere mensen, die er dertig, veertig jaar geleden zijn komen wonen. Die leven er vaak stilletjes en komen niet veel op straat. Maar een deel van de woningen is verkocht aan jonge gezinnen. De tuinen worden goed bijgehouden door de kopers en er is meer leven in de brouwerij gekomen. De kinderen en hun ouders zijn meer op straat en dat zorgt voor meer toezicht en sociale cohesie.”
Over de ‘omgang met verschillende groepen’ (+0,3) zegt Zurek dat er eigenlijk niet zoveel verschillende groepen zijn in Tuindorp Oostzaan. “Er zijn wel statushouders en mensen die begeleid wonen, maar die zijn zo geselecteerd dat ze passen in de wijk.”
De sterke stijging van de betrokkenheid bij de buurt (+0,6) ziet Zurek niet direct terug. “We hielden laatst een bijeenkomst over de veiligheid in de buurt en daar kwamen maar weinig mensen op af. Dan denk ik dat de bewoners zich toch niet zo onveilig voelen.”
Zurek heeft ongeveer de helft van Noord onder zijn hoede, maar De Bongerd valt daar weer net niet onder. Daar kan hij dus niets over zeggen. Noord laat een sterk wisselend beeld zien waar het gaat om leefbaarheid en de sociaal wijkbeheerder kan Tuindorp Oostzaan goed vergelijken met een wijk als de Banne, waar veel overlast is van hangjongeren. “Die heb je niet in Tuindorp Oostzaan; de meeste kinderen zijn onder de tien jaar. Daarbij maakt het uit of je eengezinswoningen hebt, zoals in Tuindorp Oostzaan, of hoogbouw, met portieken en donkere plekjes.” Daar kunnen makkelijker dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen. [JvdT]

Sterkste daler: -0,3.
Diamantbuurt: verbazing over grote daling leefbaarheidsscore

Stadsdeel Zuid scoort bovengemiddeld in de leefbaarheidsrapportage, maar de Diamantbuurt (of Zuid-Pijp) staat al jaren bekend als de plek met de grootste problemen binnen het stadsdeel. Bewoners voelen zich er minder veilig dan elders in het stadsdeel en ervaren meer overlast van criminaliteit, ondanks de intensieve aanpak die volgde op de incidenten met (criminele) hangjongeren een aantal jaren geleden.
In het jongste WiA-rapport scoort de Diamantbuurt nog steeds niet goed. Nergens in de stad is het oordeel over de leefbaarheid zoveel gedaald als hier, al gaat het in absolute zin om slechts 0,3 procentpunt. De lagere score heeft niet zozeer te maken met een slechter veiligheidsgevoel of toegenomen criminaliteit, maar zit hem in een (negatiever) oordeel over de sociale cohesie en vervuiling van de buurt. Woordvoerder Linda Kas van de Alliantie is verbaasd over de lagere leefbaarheidsscore. “Voor ons is de Diamantbuurt een reguliere wijk waar we niet extra hoeven te investeren om de leefbaarheid te verbeteren.” De corporatie heeft ook bezit in de aangrenzende IJsselbuurt, waar het oordeel van bewoners juist met 0,4 procentpunt is gestegen. Wat daarvan de reden is geweest, blijft volgens haar ook gissen. ‘We hebben er wel wat woningen verkocht, maar of dat nu effect heeft gehad op de leefbaarheid?’
 Ook Phidias Jansen, manager wijkontwikkeling en leefbaarheid van Eigen Haard, herkent de afgenomen leefbaarheid in de Diamantbuurt niet. “In ons eigen bewonersonderzoek zien we over een langere periode weliswaar een lichte daling in ‘schoon, heel en veilig’. Maar we krijgen niet meer klachten over overlast binnen dan vroeger.” Op sociaal niveau scoort de wijk volgens haar sinds 2010 ook stabiel rond het Amsterdams gemiddelde. “Bewoners zijn er wel kritischer geworden over hun woning. Die is relatief oud, gehorig en slecht geïsoleerd in vergelijking met de rest van onze voorraad. Maar dat staat los van hun beleving van de wijk.”[JB]