Het provinciebestuur van Noord-Holland verkent mogelijkheden om zelf grondposities in te nemen in binnensteden. Dat staat in het provinciale Masterplan Wonen. Dat is een opmerkelijke stap, maar volgens gedeputeerde Cees Loggen zijn onorthodoxe maatregelen nodig om de woningproductie te versnellen. “Buitengewone tijden vragen om buitengewone oplossingen met lef en durf."
De provincie overweegt grondposities in te nemen in gemeenten waar binnenstedelijke bouwontwikkelingen nu moeilijk van de grond komen omdat zij financieel onrendabel of te risicovol zijn om in te stappen. De provincie neemt dan deze risico’s over en maakt de grond samen met de gemeente ‘ontwikkelklaar’, met harde contractuele afspraken over bijvoorbeeld betaalbaarheid en voortgang. Een van de instrumenten die daarvoor kan worden ingezet is het 'provinciale inpassingsplan'. Maar de provincie kan ook gebruikmaken van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG), aldus het Masterplan. Deze wet stelt dat gemeenten, maar ook de provincie, een gebied kunnen aanwijzen waar partijen die grond of vastgoed willen verkopen verplicht eerst in gesprek moeten met de gemeente (of provincie). Pas als die aangeeft de grond niet te willen kopen, mag de grond vrij overgedragen worden aan andere partijen.
De provincie zou zowel als grondbank of als gebiedsontwikkelaar kunnen fungeren.
Een ander onorthodox idee uit het Masterplan is de oprichting van een fonds voor betaalbare koopwoningen, dat de provincie samen met gemeenten, het Rijk en corporaties – of delen daarvan – zou willen opzetten. Dat fonds zou woningen opkopen (bestaand of nieuwbouw) tegen marktwaarde en die vervolgens onder voorwaarden te koop aanbieden tegen lagere prijzen. De kopers hebben dan wel de verplichting om – bij verhuizing – die woningen tegen gereduceerde prijs weer terug te verkopen aan het fonds; een variant kortom op Koopgarant en andere vormen van 'Maatschappelijk Gebonden Eigendom'.