Image

Oude bomen verplaats je niet. Senioren verhuizen niet veel, zo blijkt uit elk onderzoek. Zolang er weinig aan de gezondheid mankeert, oriënteren relatief weinig ouderen zich op een meer geschikte of kleinere woning. Die zoektocht start pas als gebreken of klachten zich aandienen. En dan moet er op stel en sprong iets worden geregeld. Ook dat zie je terug in de demografische data: 85-plussers verhuizen aanzienlijk vaker dan jongere senioren.
Beleidsafdelingen van gemeenten en corporaties breken zich al jaren het hoofd hoe ze ouderen wat eerder kunnen bewegen dan wel verleiden te verhuizen naar een meer geschikte woning. Met als nevendoel om de veelal grote woningen die senioren bewonen, vrij te spelen voor de jonge gezinnen die snakken naar meer ruimte.
Senioren denken dus pas op gevorderde leeftijd over een vervolgstap. Als de wat jongere ‘empty nesters’ verhuizen, betrekken ze veelal een even grote of zelfs een grotere woning. Niet alleen empty nesters maar ook verwende nesten, zou je kunnen zeggen. Maar geef ze eens ongelijk. De huizenbezitters onder hen hebben veelal een lage hypotheek en kunnen bij verkoop hun woonwensen verzilveren.
Zij hebben keuze. Dat geldt veel minder voor sociale huurders. Veel beleid - van gemeenten en corporaties - is op deze doelgroep gericht.
Platform31 heeft recentelijk allerlei interventies van corporaties en gemeenten geïnventariseerd. Dat leverde vijf actielijnen op: zorgen voor een passend aanbod (gelijkvloers, in de buurt, bij voorzieningen), op weg helpen (voorlichting, communicatie, hulp bij zoeken), ontzorgen (hulp bij verhuisproces, persoonlijke ondersteuning), prijsprikkels (huurprijsbehoud, verhuisvergoeding) en voorrang geven (zie tabel).

Grote coalitie in Zaanstreek-Waterland

Met al die stimulerings- en voorrangsmaatregelen is inmiddels ruime ervaring opgedaan. Met wisselend succes. De conclusie van Platform31 op basis van tien praktijkvoorbeelden: er is geen ‘golden bullet’. “Het werkt het best wanneer er een pakket aan interventies is dat de professional, bijvoorbeeld een wooncoach, per huishouden op maat kan inzetten.”
Een andere conclusie: goede samenwerking tussen woningcorporaties en gemeenten helpt enorm. En dat is nu precies wat de gemeenten in Zaanstreek-Waterland én de acht actieve woningcorporaties in dat gebied beogen met een nieuw initiatief dat 1 juli start.
Geen van de instrumenten van het programma ‘65plus verhuisvoordeel’ is echt nieuw. We kennen de huurprijsgarantie (nooit meer dan de oude huur), de verhuissubsidie (hier 1.000 euro), de voorrang op gelabelde woningen en - zo nodig - de persoonlijke ondersteuning.
“Maar de meerwaarde van dit initiatief is dat voor huurders grenzen wegvallen tussen corporaties en gemeenten””, zegt Dion Heinis, beleidsadviseur bij Parteon en betrokken bij de ontwikkeling van dit initiatief. “Dat geeft ouderen die willen verhuizen meer keuze, niet alleen van gewenste buurt of gemeente, maar ook van type woning of woonvorm.”  
De corporaties stellen voor het eerste proefjaar 150 sociale huurwoningen beschikbaar. Een provinciale subsidie maakt de verhuisvergoeding van 1.000 euro mogelijk. Huurders kunnen zelf zoeken via WoningNet en/of Woonmatch, en zo nodig ook ondersteuning krijgen van hun woningcorporatie.

Doorstroming bij Parteon

Een deel van de betrokken corporaties heeft zelf al regelingen voor senioren. Parteon, de grootste corporatie in de Zaanstreek-Waterland, heeft bijvoorbeeld al sinds 2014 een seniorenmakelaar en een voorrangsregeling om oudere huurders te ondersteunen bij hun verhuiswens. Dat bleek een groot succes. Jaarlijks maken tussen de 51 en 57 senioren - tussen de 6 en 8 procent van het totaal aantal verhuizingen - gebruik van deze bemiddeling.
“We gaan door met onze huidige aanpak. De regelingen gaan naast elkaar bestaan. Het nieuwe initiatief wordt na een jaar geëvalueerd. Op basis van de resultaten besluiten we of en op welke manier we doorgaan. Ik ben heel benieuwd naar de resultaten en ook wat bij senioren de doorslag geeft. Zo was een uitdrukkelijke wens van de gemeente om bij verhuizing huurbehoud te garanderen. Maar wij hebben de afgelopen jaren bij onze aanpak gemerkt dat dat niet zo’n grote rol speelt. Vanwege de wetgeving rond passend toewijzen liggen veel huren toch al dicht bij elkaar.”
De regio Zaanstreek-Waterland vergrijst. Het aantal 65-plussers groeit van 66.000 in 2019 naar zo’n 85.000 personen in 2030. Daarvan woont 45 procent in een sociale huurwoning van een corporatie. Het nieuwe initiatief beoogt het voor senioren eenvoudiger te maken een geschikte woning te vinden. Bijkomende doelen zijn het vrijspelen van gezinswoningen en het terugbrengen van woongerelateerde zorgkosten.