Corporaties moeten in hun jaarverslagen ook hun sociale rendement aantonen. Wie dat niet doet loopt de kans “door de politiek beperkt te worden in financiële, fiscale en beleidsmatige ruimte”. Deze waarschuwing komt van juryvoorzitter Wim van de Donk bij de uitreiking van Het Glazen Huis, een prijs voor het inzichtelijk maken van maatschappelijke resultaten.
Het Glazen Huis is een prijs voor corporaties die met een trendy woord uitblinken in ‘transparantie’. Maar natuurlijk schrijft niemand graag in zijn jaarverslag over mislukte en vertraagde projecten, omissies, organisatorische wrijving of concrete investeringsafwegingen. Om die reden heeft de jury een lijst met maar liefst 78 screeningsvragen opgesteld om tot een ‘integrale verantwoordingswaarde’ te kunnen komen. Initiatiefnemers van de prijsvraag zijn PriceWaterhouseCoopers (PWC) en de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV). Met de tweede editie eind 2007 wordt langzamerhand het fundament voor een benchmark voor maatschappelijke verantwoording door corporaties gelegd. Toch is er nog een weg te gaan, want de meeste corporaties blijven selectief in hun transparantie.
| Van de acht deelnemende Amsterdamse corporaties haalden drie een eervolle vermelding |
Dit jaar deden 153 corporaties mee met samen anderhalf miljoen woningen, bijna tweederde van de volkshuisvesting. Op basis van de eerder genoemde screening kwam het tot een voorselectie van 25 jaarverslagen. Daaruit volgde een ‘shortlist’ van acht kandidaten. Uiteindelijk won het Limburgse Woonpunt, omdat het over de hele breedte goed scoorde, eigenheid kenbaar maakte en zich kwetsbaar durfde op te stellen. Ook liet Woonpunt zien hoe omgeving en belanghebbenden reageren op zijn activiteiten, bijvoorbeeld door krantenberichten op te nemen. Directeur-bestuurder Mirjam Depondt zegt het zo: “In ons jaarverslag staan dingen waar we trots op zijn, maar ook zaken waar we ons meer voor moeten inspannen. Door dat hardop te zeggen verplicht je je een tandje bij te zetten. Openheid houdt je scherp en alert.” Van de acht deelnemende Amsterdamse corporaties haalden drie een eervolle vermelding, onder het kopje best practices.
De discussie over grootte en bestemming van corporatievermogens is hiermee nog niet uitgewoed, zo bleek ook tijdens het SEV-congres dat was gekoppeld aan de prijsuitreiking. Is dat vermogen alleen van de corporaties en beslissen de besturen erover, of gaat het om kapitaal dat moreel de samenleving toebehoort?
Naast de algemene prijs was er dit jaar een themaprijs voor het verslag dat het meest transparant is over omvang, samenstelling en inzet van eigen vermogen. Deze themaprijs ging naar Woningbouwvereniging Amerongen.
Over de hele linie was de jury kritisch over de verantwoording van niet-financiële resultaten. Doelstellingen en resultaten worden niet of niet systematisch vergeleken. Wel neemt de volledigheid en kwaliteit van de jaarverslagen toe, althans van de deelnemende corporaties.
| Suggesties |
De bevindingen van de prijsvraag worden vastgelegd in een verslag (‘trendrapport’) dat te vinden is op SEV-site (zie: www.sev.nl en www.glazenhuisprijs.nl). Voor corporaties die een goede kans willen maken bij Het Glazen Huis, of die gewoon een goed en volledig jaarverslag wensen, de volgende suggesties uit het trendrapport:
Onlangs publiceerde Jochum Deuten namens de SEV het ‘Praktijkboek Maatschappelijk Rendement’ (deel 1: methoden). Een bundeling van experimenten met het hard maken van maatschappelijk rendement. |
Bas Donker van Heel