Corporaties worden vanaf 1 juli verplicht om huurders met een laag inkomen een betaalbare woning aan te bieden. Tenminste, als de aangekondigde Maatregel van Bestuur van minister Blok ongewijzigd passeert. ‘Passend toewijzen’ moet ervoor zorgen dat huurders een woning krijgen toegewezen waarvan de huur aansluit bij hun inkomen. De minister wil daarmee voorkomen dat meer huurders in betalingsproblemen komen; bovendien moet het de snelle stijging van uitgaven aan huurtoeslag afremmen.
De norm wordt dat corporaties - met een overgangstermijn van drie jaar - aan minstens 95 procent van de woningzoekenden met recht op huurtoeslag een huis moeten toewijzen met een huur tot aan de ‘aftoppingsgrens’. Voor een- en tweepersoonshuishoudens van 23 jaar en ouder is die grens nu 576 euro, voor grotere gezinnen 618 euro.

Woonbond: “direct invoeren”

De Woonbond is blij met de maatregel. Sterker nog: de bond dringt er op aan de voorgestelde overgangstermijn van drie jaar te schrappen en de nieuwe norm volledig te laten ingaan per 1 juli. De bond ziet er een mogelijkheid in om de verfoeide huurstijgingen een halt toe te roepen. Ook de Huurdersvereniging Amsterdam is voorstander. “Mits dat niet betekent dat huurders met een laag inkomen alleen nog maar woningen aan de randen van de stad of slechte woningen krijgen aangeboden”, vult woordvoerder Bastiaan van Perlo aan.
Maar het lijkt onvermijdelijk dat de keuzemogelijkheden voor huurtoeslaggerechtigden kleiner worden. Aedes - de branchevereniging van woningcorporaties - voorspelt zelfs dat lage inkomens nauwelijks meer in aanmerking komen voor nieuwbouwwoningen of gerenoveerde woningen. AFWC-directeur Egbert de Vries: “De maatregel van de minister heeft natuurlijk effecten voor hun keuzemogelijkheden. Dat is natuurlijk wel zuur. De minister heeft ons eerst op het pad van meer marktgerichte huren gestuurd opdat de corporaties de verhuurderheffing konden betalen. Nu komt de huur van een flink deel van de Amsterdamse sociale voorraad uit boven de aftoppingsgrenzen. Die mogen we dus niet meer verhuren aan de laagste inkomens, anders krijgen we straks een boete.”
Volgens Van Perlo is verhuring wel mogelijk via huurkortingsregelingen voor bepaalde groepen. Die hebben corporaties nu ook al. Goede voorbeelden vindt hij de bestaande arrangementen van de Alliantie en Rochdale.

Nadelen

De woningcorporaties zijn overigens wel voorstander van passend toewijzen, maar Aedes heeft grote bezwaren tegen een landelijke norm. De regionale verschillen in vraag en aanbod zouden daarvoor te groot zijn. Dat vinden de grotere gemeenten (G32) ook; zij willen zelf met de corporaties afspraken maken over passend toewijzen.
Aedes wijst er ook op dat de maatregel een rem vormt op de verduurzaming van woningen. Die levert namelijk hogere huren, maar vaak lagere netto woonlasten op. Daar zouden lage inkomens dan wellicht niet meer voor in aanmerking komen. Aedes voorspelt bovendien dat nieuwbouwwijken als IJburg en Leidsche Rijn straks nauwelijks meer toegankelijk zijn voor huurtoeslaggerechtigden.

Aanvangshuren in regio Amsterdam

Hoewel niet precies bekend is hoeveel sociale woningen in de Stadsregio Amsterdam beneden de aftoppingsgrenzen worden verhuurd, en evenmin aan welke inkomenscategorieën, is wel duidelijk dat de maatregel van de minister forse consequenties heeft. In 2013 werd namelijk al 30 procent (4990) van de vrijkomende sociale woningen boven de hoge aftoppingsgrens toegewezen. Daarbij zijn studentenwoningen meegerekend. Bron: Monitor betaalbare voorraad, Stadsregio Amsterdam 2014